ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 7 - ΤΑ 7 ΚΕΦΑΛΙΑ ΤΟΥ ΘΗΡΙΟΥ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ 17
Ο προσδιορισμός της ταυτότητας των επτά κεφαλιών του θηρίου της Αποκάλυψης 17 είναι ένα αμφιλεγόμενο θέμα, με διάφορες θεωρίες να αναφέρονται στους Καίσαρες του 1ου αιώνα, στη διαδοχή των αυτοκρατοριών που καταδυνάστευαν το λαό του Θεού ανά τους αιώνες και στους πάπες των έσχατων καιρών, η διαδοχή των οποίων καταλήγει στον αντίχριστο.
Το ευρύτερο πλαίσιο του οράματος είναι μια επεξήγηση της έκτης και έβδομης πληγής του κεφαλαίου 16, δηλαδή της Μάχης του Αρμαγεδδών και της πτώσης της Βαβυλώνας. Το όραμα ξεκινά όταν ένας άγγελος οδηγεί τον Ιωάννη στην έρημο, όπου βλέπει μια πόρνη με πλουσιοπάροχη εμφάνιση να κάθεται επάνω σε ένα κόκκινο θηρίο.
Υπάρχει μια σαφής ομοιότητα μεταξύ του κόκκινου θηρίου με τα επτά κεφάλια του κεφαλαίου 17 και του θηρίου από τη θάλασσα του κεφαλαίου 13, το καινούριο όμως στοιχείο στο κεφάλαιο 17 είναι η πόρνη που ιππεύει το θηρίο. Πιθανόν αυτό να επισημαίνει τη διαφορά μεταξύ της Βαβυλώνας των έσχατων ημερών και του παπισμού του Μεσαίωνα (το θηρίο από τη θάλασσα), που αποτελούσε μια ενιαία θρησκευτική και πολιτική οντότητα. Η εμφάνισή της στις έσχατες ημέρες (η πόρνη και το κόκκινο θηρίο) φαίνεται να είναι διακριτή· η θρησκευτική οντότητα (πόρνη) ιππεύει (ελέγχει) την πολιτική οντότητα μέχρι το τέλος, όταν τα κέρατα του θηρίου (δέκα βασιλιάδες) στρέφονται εναντίον της πόρνης και την καταστρέφουν (Αποκάλυψη 17:12-18).
Αρκετοί μελετητές υποστηρίζουν ότι τα κεφάλια του θηρίου συμβολίζουν τις επτά διαδοχικές αυτοκρατορίες που δυνάστευαν το λαό του Θεού, ξεκινώντας με την Αίγυπτο ή τη Βαβυλώνα και καταλήγοντας στην τελευταία ‘αυτοκρατορία’ (η Βαβυλώνα των έσχατων ημερών), που θα ηγείται της προσπάθειας αφανισμού του λαού του Θεού. Οι διαφορετικές εμφανίσεις αυτού του θηρίου με παρόμοια χαρακτηριστικά (ο δράκοντας με τα επτά κεφάλια του κεφαλαίου 12, το θηρίο από τη θάλασσα του κεφαλαίου 13 και το κόκκινο θηρίο του κεφαλαίου 17) θεωρείται ότι συμβολίζουν μια από τις αυτοκρατορίες και αντιπροσωπεύεται από ένα ή περισσότερα κεφάλια. Τα επτά κεφάλια του θηρίου είναι διαδοχικά· δηλαδή δεν ενεργούν ταυτόχρονα.
Ωστόσο, υπάρχουν στοιχεία ότι τα κεφάλια των θηρίων είναι ένα ‘ευέλικτο’ σύμβολο με πολλαπλές ερμηνείες. Ο άγγελος ξεκινά την ερμηνεία: “Τα επτά κεφάλια είναι επτά βουνά, όπου επάνω τους κάθεται η γυναίκα” (Αποκάλυψη 17:9). Στο εδάφιο 18, η γυναίκα ερμηνεύεται ως εξής: “Η γυναίκα που είδες, είναι η μεγάλη πόλη, που έχει βασιλεία επάνω στους βασιλιάδες της γης”. Οι αναγνώστες της εποχής του αποστόλου Ιωάννη σίγουρα θα θεωρούσαν ότι αναφέρεται στη Ρώμη (πραγματικά δεν έχει υπάρξει άλλη πόλη στην ιστορία που να “έχει βασιλεία επάνω στους βασιλιάδες” και ως ειδωλολατρική αλλά και ως παπική Ρώμη). Οι επτά λόφοι της Ρώμης ήταν πασίγνωστοι στην αρχαιότητα και θεωρούνται μέχρι σήμερα βασικό χαρακτηριστικό της πόλης, ακόμα και σε εγκυκλοπαίδειες γενικού περιεχομένου. Έτσι ο συμβολισμός των κεφαλιών ως βουνά φαίνεται να χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει τη Ρώμη ως πόρνη, χωρίς να την κατονομάζει.
Στη συνέχεια ο άγγελος ταυτίζει τα επτά κεφάλια με τους “επτά βασιλιάδες“ (εδ. 10). Αυτό φαίνεται σαν αλλαγή στον συμβολισμό παρά ως ένας διαφορετικός τρόπος να ειπωθεί το ίδιο πράγμα με άλλα λόγια. Ιδιαίτερα αν οι “βασιλιάδες” ερμηνευτούν ως αυτοκρατορίες, δεν μπορεί να υπάρχει ιστορική συμφωνία αν θεωρήσουμε ότι τα επτά βουνά αναφέρονται σε επτά αυτοκρατορίες ξεκινώντας από τη Αίγυπτο. Επιπλέον το εδάφιο 9 αναφέρει ότι η πόρνη κάθεται σε επτά βουνά, όχι σε ένα από τα επτά. Με ποιο τρόπο μπορεί η μεγάλη πόρνη (η αποστάτιδα εκκλησία) να “κάθεται” στην Αίγυπτο, την Ασσυρία, τη Βαβυλώνα κτλ;
Η ευέλικτη χρήση των συμβόλων φαίνεται και στα δέκα κέρατα του θηρίου. Στην τελευταία εμφάνιση του Θηρίου (κεφάλαιο 17:12) τα κέρατα συμβολίζουν 10 βασιλιάδες του έσχατου καιρού, ενώ στο Δανιήλ 7 αποτελούν 10 βαρβαρικές φυλές που εμπλέκονται στη διάλυση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Στο κεφάλαιο 13 της Αποκάλυψης τα κέρατα έχουν διαδήματα, ενώ στο κεφάλαιο 12 δεν έχουν. Άρα η ακριβής ερμηνεία αλλάζει ανάλογα με τα συμφραζόμενα.
Αυτά τα παραδείγματα πολλαπλών ερμηνειών των συμβόλων θέτουν το ερώτημα αν τα επτά κεφάλια του δράκοντα στο κεφάλαιο 12 και τα επτά κεφάλια του θηρίου από τη θάλασσα στο κεφάλαιο 13 έχουν τον ίδιο συμβολισμό με τα επτά κεφάλια του θηρίου στο κεφάλαιο 17 (η διαδοχή των επτά αυτοκρατοριών, όπως υποστηρίζουν κάποιοι μελετητές) ή αν έχουν ποικίλες χρήσεις ανάλογα με τα συμφραζόμενα. Στο κεφάλαιο 12, ο δράκοντας δεν φαίνεται να ανήκει σε καμία συγκεκριμένη αυτοκρατορία. Είναι παρών στη γένεση του Χριστού (εδ. 4, όπου συσχετίζεται με τον Ηρώδη, τους Εβραίους ηγέτες και τη Ρώμη) και ξανά στις 1260 ημέρες (εδ. 13-17), όταν “η γυναίκα ντυμένη με τον ήλιο” (η Εκκλησία του πιστού υπόλοιπου) βρίσκεται στην έρημο (η παπική περίοδος στον Μεσαίωνα). Στη συνέχεια στο κεφάλαιο 16 εμφανίζεται και πάλι ο δράκοντας στο τέλος της ιστορίας ως μέλος της ανίερης τριάδας. Συνεπώς, αν τα κεφάλια του δράκοντα συμβολίζουν αυτοκρατορίες, θα συμβόλιζαν δύο ή τρεις: την ειδωλολατρική Ρώμη, την παπική Ρώμη και τη Βαβυλώνα των έσχατων ημερών. Όμως, αν η παπική Ρώμη συμβολίζεται με τον δράκοντα, πώς γίνεται να συμβολίζεται και με το θηρίο της θάλασσας στο κεφάλαιο 13; Από την άλλη, στο κεφάλαιο 16 ο δράκοντας και το θηρίο εκτοξεύουν ταυτόχρονα “ακάθαρτα πνεύματα” (εδ. 13), άρα πως γίνεται να συμβολίζουν διαδοχικές αυτοκρατορίες;
Φαίνεται ότι η προσπάθεια να συσχετιστούν τα επτά κεφάλια του δράκοντα με τη διαδοχή των αυτοκρατοριών δεν έχει βάση. Το ευρύτερο πλαίσιο του κεφαλαίου 12 της Αποκάλυψης επεξηγεί την ουράνια διάσταση της Μεγάλης Διαμάχης (ο πόλεμος στον ουρανό) παρά απεικονίζει μια συγκεκριμένη φάση της διαδοχής των αυτοκρατοριών στη γη. Τα επτά κεφάλια του δράκοντα είναι πιο πιθανό να αντιπροσωπεύουν την πληρότητα της δράσης του Σατανά ή των συνεργών του.
Στο κεφάλαιο 13 φαίνεται ότι το θηρίο από τη θάλασσα εστιάζει την προσοχή του στην παπική περίοδο, με ιδιαίτερη έμφαση όμως στο κεφάλι που αποκτά μια θανατηφόρα πληγή. Η θανατηφόρα πληγή είναι κάτι περισσότερο από τη σύλληψη του Πάπα Πίου ΣΤ΄ το 1798· περιλαμβάνει την Προτεσταντική Μεταρρύθμιση, τη Γαλλική επανάσταση και την απώλεια των Παπικών Κτήσεων στο τέλος του 19ου αιώνα. Μία ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι ότι στη διάρκεια των πιο καταστροφικών φάσεων της θανατηφόρας πληγής, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία δεν έπαψε να υφίσταται, ούτε καν βρισκόταν στο χείλος της εξαφάνισης. Ένα μόνο χαρακτηριστικό της υπέστη μεγάλη ζημιά, η ικανότητά της να διατηρεί τον πολιτικό και στρατιωτικό έλεγχο της Ευρώπης. Ωστόσο άλλες πτυχές της, η δράση της και τα σχέδια της συνέχισαν και μάλιστα αναπτύχθηκαν εκείνη την περίοδο. Αν τα κεφάλια αποτελούσαν διαδοχικές φάσεις του θηρίου, όταν ένα κεφάλι λάμβανε μια θανατηφόρα πληγή, θα περιμέναμε ολόκληρο το θηρίο να πεθάνει, από την ιστορία όμως γνωρίζουμε ότι ένα μόνο χαρακτηριστικό του θηρίου υπέστη ζημιά, ενώ τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά ευημερούσαν. Αυτό το γεγονός υποδηλώνει ότι τα κεφάλια του θηρίου συμβολίζουν ταυτόχρονες εξελίξεις του παπισμού και όχι διαδοχικές φάσεις ή αυτοκρατορίες. Κάποια πιθανά χαρακτηριστικά του παπισμού που θα μπορούσαν να συμβολιστούν από τα επτά κεφάλια του θηρίου από τη θάλασσα βρίσκονται στο Παράρτημα 11.
Η ερμηνεία ότι τα κεφάλια του θηρίου από τη θάλασσα συμβολίζουν διαφορετικές πτυχές του παπισμού υποδηλώνεται επίσης από το γεγονός ότι το θηρίο αποτελεί μια σύνθεση των τεσσάρων θηρίων του Δανιήλ 7. Το θηρίο από τη θάλασσα έχει χαρακτηριστικά των τεσσάρων αυτοκρατοριών (στόμα λιονταριού, πόδια αρκούδας, σώμα λεοπάρδαλης, κέρατα ενός τρομερού θηρίου) και τα επτά κεφάλια και τα δέκα κέρατα απαρτίζουν συνολικά τα κεφάλια και τα κέρατα των τεσσάρων θηρίων. Μέσα σε αυτή τη σύνθεση λοιπόν, πώς εναρμονίζονται η Αίγυπτος και η Ασσυρία, ως δύο από τα κεφάλια, όπως υποστηρίζεται; Το στοιχείο της σύνθεσης των χαρακτηριστικών των θηρίων αμφισβητεί την ορθότητα της θεωρίας των κεφαλιών ως διαδοχικά βασίλεια.
Ουσιαστικά, ο άγγελος της Αποκάλυψης 17 δεν αναφέρει αυτοκρατορίες ή βασιλείες. “Τα επτά κεφάλια είναι... επτά βασιλιάδες” (εδ. 9,10). Υποστηρίζεται ότι οι όροι βασιλείς και βασίλεια χρησιμοποιούνται εκ περιτροπής, όπως συμβαίνει στις προφητείες του Δανιήλ. Όμως στον Δανιήλ ο συγγραφέας ξεκαθαρίζει ότι οι όροι “βασιλιάς” και “βασιλείες” χρησιμοποιούνται εκ περιτροπής (Δανιήλ 2:37, 39, 7:17, 23). Καμία τέτοια διευκρίνιση δεν συναντάμε στην Αποκάλυψη και ουσιαστικά στην Αποκάλυψη 17:12 είναι σαφές ότι η χρήση της λέξης είναι πολύ συγκεκριμένη στη διάκριση μεταξύ των βασιλιάδων και των βασιλειών (“και τα δέκα κέρατα που είδες, είναι δέκα βασιλιάδες, οι οποίοι ακόμα δεν πήραν βασιλεία”). Άρα δεν υπάρχει απόδειξη ότι ο άγγελος εννοούσε επτά βασιλείες, όταν αναφερόταν στα επτά κεφάλια ως επτά βασιλιάδες.
Στην πραγματικότητα, το όγδοο κεφάλι παρουσιάζεται ως άνθρωπος και όχι ως μια αυτοκρατορία: “Και το θηρίο που ήταν, και δεν είναι, κι αυτός είναι ο όγδοος, και είναι από τους επτά, και πηγαίνει σε απώλεια” (εδ. 11). Παρόλο που ο όρος “απώλεια” σημαίνει καταστροφή και θεωρητικά θα μπορούσε να έχει εφαρμογή σε ένα βασίλειο ή σε μια κυβέρνηση, δεν υπάρχουν παραδείγματα στην Καινή Διαθήκη όπου να χρησιμοποιείται για κάτι άλλο εκτός από ανθρώπους (π.χ. Β΄ Πέτρου 3:7 “κατά την ημέρα της κρίσης και της απώλειας των ασεβών ανθρώπων”).
Υπάρχουν εδάφια στην Αποκάλυψη που παρουσιάζουν μια σχέση μεταξύ του θηρίου, της αβύσσου και της απώλειας. Αυτά τα εδάφια δείχνουν ότι η έννοια του θηρίου υπερβαίνει τα όρια μιας πολιτικής και θρησκευτικής οργάνωσης και λαμβάνει ατομικά χαρακτηριστικά στο τέλος του κόσμου (το όγδοο κεφάλι). Η πρώτη αναφορά βρίσκεται στην Αποκάλυψη 9, η πέμπτη σάλπιγγα, που αναφέρεται στον “άγγελο της αβύσσου” (εδ. 11), το όνομα του οποίου είναι Απολλύων (η ίδια ρίζα με τη λέξη απώλεια). Η άβυσσος αναφέρεται στον χαοτικό δαιμονικό κόσμο (Αποκάλυψη 9:1-3, Λουκάν 8:31). Τα κεφάλαια 7-9 παρουσιάζουν στοιχεία ότι οι σάλπιγγες αναφέρονται σε γεγονότα των έσχατων ημερών, στην προοδευτική απελευθέρωση των τεσσάρων ανέμων της γης (Αποκάλυψη 7:1) που συμβαίνει μετά το σφράγισμα των 144.000 και πριν το κλείσιμο της θύρας της χάριτος. Συνεπώς, ο “άγγελος της αβύσσου” με το όνομα Απολλύων (Αποκάλυψη 9:11) ταυτίζεται με “το θηρίο (που) πρόκειται να ανέβει από την άβυσσο και να πάει σε απώλεια” (Αποκάλυψη 17:8) που εμφανίζεται στους έσχατους καιρούς.
Βλέπουμε τότε, η άβυσσος να συνδέεται με το θηρίο στον πόλεμο ενάντια των δύο μαρτύρων στο ενδέκατο κεφάλαιο: “Το θηρίο, αυτό που ανεβαίνει από την άβυσσο, θα κάνει μαζί τους (με τους δυο μάρτυρες) πόλεμο” (Αποκάλυψη 11:7). Στο κεφάλαιο 17:8,11, βλέπουμε και πάλι το θηρίο να ανεβαίνει από την άβυσσο και να κάνει πόλεμο με “το Αρνίο… και όσους είναι μαζί του”. Ανακοινώνεται ότι θα πάει σε απώλεια (θα καταστραφεί), κάτι που συμβαίνει στο κεφάλαιο 19, όταν το θηρίο οδηγεί τους βασιλιάδες και τους στρατούς της γης στην τελευταία μάχη εναντίον του Χριστού στη Δευτέρα Παρουσία. Το θηρίο πηγαίνει σε απώλεια καθώς ρίπτεται στη λίμνη της φωτιάς (Αποκάλυψη 19:19,20). Είναι ξεκάθαρο από το ευρύτερο πλαίσιο (τα κεφάλαια 17-19 επεξηγούν το κεφαλαίο 16, τη μάχη του Αρμαγεδδών) ότι το θηρίο των κεφαλαίων 17 και 19, είναι το ίδιο θηρίο με εκείνο που στο κεφάλαιο 16 στέλνει ακάθαρτα πνεύματα στους βασιλείς της γης για να τους συγκεντρώσει στη μάχη που λαμβάνει χώρα στο κεφάλαιο 19. Στο κεφάλαιο 16 τα ακάθαρτα πνεύματα βγαίνουν από το στόμα του θηρίου, του δράκοντα και του ψευδοπροφήτη - της ανίερης τριάδας (εδ. 13,14). Από τη στιγμή που η Αγία Τριάδα αποτελείται από τρία πρόσωπα, τότε και η κίβδηλη ανίερη τριάδα θα αποτελείται από τρία πρόσωπα αντί για αυτοκρατορίες, κυβερνήσεις ή συστήματα.
Όλη αυτή η δραστηριότητα του θηρίου φαίνεται σαν μια πολύ προσωπική εκδήλωση του Σατανά, κάτι που περιγράφεται επίσης στη Β΄ Θεσσαλονικείς 2, με την προσωποποίηση του Χριστού από τον Σατανά (ο αντίχριστος). Ο αντίχριστος φαίνεται να ταιριάζει με την προσωποποίηση του θηρίου στις παραπάνω περικοπές, ενώ αν απορρίψουμε αυτή την άποψη τότε δεν έχουμε καμία αναφορά στην Αποκάλυψη, αυτής της πολύ σημαντικής επίθεσης του Σατανά λίγο πριν τη Δευτέρα Παρουσία.
Το κεντρικό θέμα αυτής της συζήτησης, όπως συνδέεται με το κεφάλαιο 17 και τα κεφάλια του θηρίου, είναι ότι ο όγδοος βασιλιάς είναι ένα πρόσωπο, η κίβδηλη προσωποποίηση του Χριστού από τον Σατανά και από τη στιγμή που ο όγδοος βασιλιάς είναι “από τους επτά” (Αποκάλυψη 17:11), το λογικό συμπέρασμα είναι ότι τα επτά κεφάλια είναι μια διαδοχή ατόμων. Είναι πολύ πιθανό να συμβολίζονται οι επτά τελευταίοι πάπες και παρόλο που θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και άλλες προτάσεις ερμηνείας, είναι προφανές ότι η ερμηνεία ως μια διαδοχή αυτοκρατοριών δεν ταιριάζει καθόλου με τα στοιχεία της προφητείας.
Υπάρχουν αναφορές ότι το χρονολογικό πλαίσιο της ερμηνείας του αγγέλου “οι πέντε έπεσαν, και ο ένας είναι…” (Αποκάλυψη 17:10) πρέπει να αναφέρεται στην εποχή του απόστολου Ιωάννη επειδή αγγελικές ερμηνείες δίνονται με εκφράσεις και αναφορές που ο προφήτης και οι αναγνώστες του πρώτου αιώνα θα μπορούσαν να κατανοήσουν, συμπεριλαμβανομένου και του χρονολογικού πλαισίου. Θα πρέπει όμως να έχουμε υπόψη ότι ο άγγελος έδωσε τρεις επισημάνσεις του χρονολογικού πλαισίου που δεν είναι στον πρώτο αιώνα. Εκτός από το να εξηγήσει ότι τα επτά κεφάλια είναι επτά βασιλιάδες, “οι πέντε έπεσαν, και ο ένας είναι”, είπε επίσης ότι “το θηρίο που είδες, ήταν, και δεν είναι, και πρόκειται να ανέβει από την άβυσσο και να πάει σε απώλεια” (Αποκάλυψη 17:8). Η χρήση αορίστου, ενεστώτα και μέλλοντα, δείχνει ότι το χρονολογικό πλαίσιο του εδαφίου 8 είναι η στιγμή που το θηρίο “δεν είναι”. Αυτό δεν ταιριάζει καθόλου με τα γεγονότα της εποχής του Ιωάννη, αν τα κεφάλια ερμηνεύονται ως διαδοχικές αυτοκρατορίες, επειδή η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία βρισκόταν στην ακμή της εξουσίας της εκείνη την εποχή. Ταιριάζει όμως με τα γεγονότα των τελευταίων ημερών όταν η θανατηφόρα πληγή που κατέστρεψε τη στρατιωτική και πολιτική δύναμη του παπισμού, σχεδόν θεραπεύεται και ο αντίχριστος ετοιμάζεται να εμφανιστεί για να οδηγήσει τη Βαβυλώνα των έσχατων ημερών σε νέους διωγμούς εναντίον των αγίων.
Επίσης τα εδάφια 12-14: “Και τα δέκα κέρατα, που είδες, είναι δέκα βασιλιάδες, οι οποίοι ακόμα δεν πήραν βασιλεία, αλλά παίρνουν εξουσία, για μια ώρα σαν βασιλιάδες μαζί με το θηρίο. Αυτοί έχουν μια γνώμη, και θα παραδώσουν στο θηρίο τη δύναμη και τη δική τους εξουσία. Αυτοί θα πολεμήσουν με το Αρνίο”. Οι δέκα βασιλιάδες βρίσκονται στο χρονικό πλαίσιο της προφητείας (“τα δέκα κέρατα... είναι δέκα βασιλιάδες”), όμως η εξουσία τους είναι ακόμα περιορισμένη (“ακόμα δεν πήραν βασιλεία”). Στο μέλλον “θα παραδώσουν στο θηρίο τη δύναμη και τη δική τους εξουσία”. Οι δέκα βασιλείς προφανώς και δεν υπήρχαν την εποχή που γράφτηκε η Αποκάλυψη, ταιριάζουν όμως στο πλαίσιο της προφητείας μετά τη θεραπεία της θανατηφόρας πληγής και πριν την εμφάνιση του αντίχριστου.
Ουσιαστικά, αυτό είναι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του θηρίου στο κεφάλαιο 17, σε αντιπαραβολή με το θηρίο στο κεφάλαιο 13: δεν γίνεται αναφορά σε καμία θανατηφόρα πληγή. Αυτό είναι το κυρίως θέμα στο κεφάλαιο 17: ότι η θανατηφόρα πληγή, που ήταν πρωταρχικό χαρακτηριστικό του θηρίου στο κεφάλαιο 13, έχει θεραπευθεί και η πόρνη, έχοντας τον έλεγχο του θηρίου ως πολιτική οντότητα (και τελικά όλο το σύστημα να οδηγείται από το προσωποποιημένο θηρίο του όγδοου βασιλιά) θα κάνει ξανά πόλεμο με το “Αρνίο… και όσους είναι μαζί του” (Αποκάλυψη 17:14). Έτσι είναι πιθανό ότι τα κεφάλια/βασιλιάδες είναι οι πάπες που έχουν βρεθεί στην εξουσία από τη θεραπεία της θανατηφόρας πληγής μέχρι το τέλος. Αν η εποχή που συνέβη η θεραπεία είναι το 1929, όταν ο παπισμός επανέκτησε την κυριαρχία, η κεφαλή/βασιλιάς “είναι” ο Ιωάννης Παύλος Β΄ και αυτό είναι λογικό αφού περισσότερο από κάθε άλλον πάπα συνέβαλε στη θεραπεία της θανατηφόρας πληγής (η ανάκτηση της πολιτικής και στρατιωτικής επιρροής), καθώς εκδηλώθηκε στην ηγεσία του όταν ανέτρεψε το κομουνιστικό καθεστώς. Αν η θεραπεία της θανατηφόρας πληγής συνέβη με την έναρξη της δεύτερης Συνόδου του Βατικανού όπως προτείνει το παρών βιβλίο, ο τωρινός πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ θα είναι ο τελευταίος πριν “εκείνον που είναι”, που είναι η κεφαλή/βασιλιάς την εποχή του οράματος της Αποκάλυψης 17 όταν η γυναίκα “μεθούσε από το αίμα των αγίων” (Αποκάλυψη 17:6). Με άλλα λόγια, ο επόμενος πάπας θα είναι εκείνος που θα ξεκινήσει τον διωγμό του λαού του Θεού.
Συμπεραίνοντας, η θεωρεία ότι τα επτά κεφάλια στην Αποκάλυψη 17 είναι οι διαδοχικοί πάπες, με τον τωρινό πάπα να είναι ο τελευταίος πριν τον διωγμό των αγίων ή την εμφάνιση του αντίχριστου, δεν φαίνεται να είναι παράλογη. Ωστόσο, φαίνεται να ταιριάζει με την προδιαγραφή της προφητείας καλύτερα από την ερμηνεία που θεωρεί τα κεφάλια να είναι η διαδοχή αυτοκρατοριών ξεκινώντας από την αρχαιότητα. Καλό θα ήταν να συνεχίσουμε να αναζητούμε την ερμηνεία αυτής και άλλων δυσνόητων περικοπών της Αποκάλυψης, ώστε να μπορέσουμε να παρουσιάσουμε μια περιεκτική και σαφή κατανόηση των προφητειών στον κόσμο που είναι σαστισμένοι από τις απίστευτες, μη Βιβλικές ερμηνείες, που παρουσιάζονται κατά καιρούς και έχουν αιχμαλωτίσει την προσοχή του κόσμου.