Η Λειτουργία στο Ουράνιο Αγιαστήριο
Το μήνυμα του αγιαστηρίου είναι μήνυμα σωτηρίας. Ο Θεός χρησιμοποίησε τις ιεροτελεστίες του για να κηρυχθεί το ευαγγέλιο (Εβρ. δ΄2). Το επίγειο αγιαστήριο «ήτο τύπος εις τον τότε παρόντα καιρόν» μέχρι την πρώτη έλευση του Χριστού (Εβρ. θ΄9,10). Με τα σύμβολα και τις ιεροτελεστίες σκοπό είχε ο Θεός να στρέψει την πίστη του Ισραήλ στη θυσία και στην ιερατική διακονία του Λυτρωτή του κόσμου, «του Αμνού του αίροντος την αμαρτίαν του κόσμου» (Γαλ. γ΄23, Ιωάν. α΄29).
Το αγιαστήριο απεικόνιζε τις τρεις φάσεις της διακονίας του Χριστού:
1) την εξιλαστήρια θυσία Του,
2) την ιερατική μεσιτεία Του,
3) την τελική κρίση.
Η Εξιλαστήρια Θυσία. Κάθε θυσία στο αγιαστήριο συμβόλιζε το θάνατο του Ιησού για την άφεση των αμαρτιών, αποκαλύπτοντας την αλήθεια ότι «χωρίς χύσεως αίματος δεν γίνεται άφεσις». (Εβρ. θ΄22). Αυτές οι θυσίες απεικόνιζαν τις ακόλουθες αλήθειες:
1. Η κρίση του Θεού για την αμαρτία. Επειδή η αμαρτία είναι βαθιά ριζωμένη επανάσταση σε ό,τι είναι καλό, αγνό και αληθινό, δεν μπορεί να αγνοηθεί. «Ο μισθός της αμαρτίας είναι θάνατος» (Ρωμ. ς΄23).
2. Ο εξιλαστήριος θάνατος του Χριστού. «Πάντες ημείς επλανήθημεν ως πρόβατα … και ο Κύριος έθεσεν επ’ αυτόν την ανομίαν πάντων ημών» (Ησ. νγ΄6). «Ο Χριστός απέθανε διά τας αμαρτίας ημών κατά τας Γραφάς» (Α΄Κορ. ιε΄3).
3. Ο Θεός εξασφαλίζει την εξιλαστήρια θυσία. «Διά της απολυτρώσεως της εν Χριστώ Ιησού, τον οποίον ο Θεός προέθετο μέσον εξιλεώσεως δια της πίστεως εν τω αίματι αυτού» (Ρωμ. γ΄24,25). «Διότι τον μη γνωρίσαντα αμαρτίαν έκαμεν υπέρ ημών αμαρτίαν, διά να γείνωμεν ημείς δικαιοσύνη του Θεού δι’αυτού» (Β΄Κορ. ε΄21). Ο Χριστός ο Λυτρωτής επωμίσθηκε ο ίδιος την κρίση της αμαρτίας. Γι’ αυτό, «ο Χριστός άφησε να Του συμπεριφερθούν όπως άξιζε σε μας, για να τύχουμε εμείς της συμπεριφοράς που αξίζει σε Αυτόν. Καταδικάσθηκε για τις αμαρτίες μας, στις οποίες δεν είχε καμιά συμμετοχή, για να μπορούμε εμείς να δικαιωθούμε με τη δικαιοσύνη Του, στην οποία δεν έχουμε καμιά συμμετοχή. Υπέφερε το θάνατο, ο οποίος ήταν δικός μας, για να απολαύσουμε εμείς τη ζωή η οποία ήταν δική Του. «Διά των πληγών αυτού ημείς ιάθημεν» (Ησ. νγ΄5).
Οι θυσίες στο επίγειο αγιαστήριο ήταν επαναλαμβανόμενες. Όπως μια ιστορία, αυτή η συμβολική ιεροτελεστία της λύτρωσης λεγόταν και ξαναλεγόταν κάθε χρόνο. Αντίθετα, το Αντίτυπο – ο αληθινός εξιλαστήριος θάνατος του Κυρίου μας – έλαβε χώρα στο Γολγοθά «μια για πάντα» (Εβρ. θ΄26-28, ι΄10-14).
Στο σταυρό η ποινή για την ανθρώπινη αμαρτία πληρώθηκε στο ακέραιο. Η θεία δικαιοσύνη ικανοποιήθηκε. Από νομική προοπτική, ο κόσμος αποκαταστάθηκε στην εύνοια του Θεού (Ρωμ. ε΄18). Η εξιλέωση, ή η συμφιλίωση ολοκληρώθηκε στο σταυρό όπως προδιαγράφηκε με τις θυσίες, και ο μετανοημένος πιστός μπορεί να εμπιστευθεί στο επιτελεσμένο έργο του Κυρίου μας.
Η Ιερατική Μεσιτεία. Εάν η θυσία πλήρωσε για την αμαρτία, γιατί χρειάζεται ένας ιερέας;
Ο ρόλος του ιερέα έλκυε την προσοχή για την ανάγκη μεσιτείας μεταξύ των αμαρτωλών και του αγίου Θεού. Η ιερατική μεσιτεία αποκαλύπτει τη σοβαρότητα της αμαρτίας και την αλλοτρίωση που φέρει ανάμεσα στον αναμάρτητο Θεό και στο αμαρτωλό πλάσμα. Ακριβώς όπως η κάθε θυσία προδιέγραφε το θάνατο του Χριστού, έτσι και κάθε ιερέας προδιέγραφε τη μεσιτική διακονία του Χριστού ως του αρχιερέα στο ουράνιο αγιαστήριο «διότι είναι είς Θεός, είς και μεσίτης μεταξύ Θεού και ανθρώπων, άνθρωπος Χριστός Ιησούς» (Α΄Τιμ. β΄5).
1. Μεσίτης και Εξιλασμός. Η χρήση του εξιλαστήριου αίματος κατά την εποχή της μεσιτικής διακονίας του ιερέα θεωρείτο σαν μια μορφή εξιλέωσης (Λευιτ. δ΄35). Η εξιλέωση είναι μια συμφιλίωση μεταξύ δύο αποξενωμένων μερών. Καθώς ο εξιλαστήριος θάνατος του Χριστού συμφιλίωσε τον κόσμο με το Θεό, έτσι και η μεσιτεία Του, ή η εφαρμογή των αξιών της αναμάρτητης ζωής του καθώς και ο θάνατός Του στη δική μας θέση, καθιστά τη συμφιλίωση με το Θεό μια προσωπική πραγματικότητα για τον πιστό.
Η λευιτική ιεροσύνη απεικονίζει τη σώζουσα διακονία την οποία ο Χριστός ανέλαβε μετά το θάνατό Του. Ο Αρχιερέας μας είναι καθισμένος «εν δεξιά του θρόνου της μεγαλωσύνης εν τοις ουρανοίς, λειτουργός των αγίων και της σκηνής της αληθινής, την οποίαν κατεσκεύασεν ο Κύριος και ουχί άνθρωπος» (Εβρ. η΄1,2).
Το ουράνιο αγιαστήριο είναι το δεσπόζον κέντρο όπου ο Χριστός επιτελεί την ιερατική διακονία για τη σωτηρία μας, και «δύναται να σώζη εντελώς τους προσερχομένους εις τον Θεόν δι’ αυτού, ζων πάντοτε διά να μεσιτεύη υπέρ αυτών» (Εβρ. ζ΄25). Γι’ αυτό παίρνουμε το θάρρος να «πλησιάζωμεν λοιπόν μετά παρρησίας εις τον θρόνον της χάριτος, διά να λάβωμεν έλεος και να εύρωμεν χάριν προς βοήθειαν εν καιρώ χρείας» (Εβρ. δ΄16).
Στο επίγειο αγιαστήριο οι ιερείς επιτελούσαν δύο διαφορετικές διακονίες – μια καθημερινή διακονία στα Άγια ή πρώτο διαμέρισμα (δείτε το κεφάλαιο 4), και μια ετήσια διακονία στα Άγια των Αγίων ή δεύτερο διαμέρισμα. Αυτές οι ιεροτελεστίες απεικόνιζαν την ιερατική διακονία του Χριστού.
2. Η διακονία στα Άγια. Η ιερατική διακονία στα Άγια του αγιαστηρίου μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως διακονία μεσιτείας, άφεσης, συνδιαλλαγής και αποκατάστασης. Μια συνεχής διακονία που εξασφάλιζε τη μόνιμη πρόσβαση στο Θεό διαμέσου του ιερέα. Συμβόλιζε την αλήθεια ότι ο μετανοημένος αμαρτωλός είχε άμεση και συνεχή πρόσβαση στο Θεό με την ιερατική διακονία του Χριστού ως μεσίτου (Εφεσ. β΄18, Εβρ. δ΄14-16, ζ΄25, θ΄24, ι΄19-22).
Όταν ο μετανοών αμαρτωλός ερχόταν στο αγιαστήριο με μια θυσία, τοποθετούσε τα χέρια του επάνω στο κεφάλι του αθώου ζώου και εξομολογείτο τις αμαρτίες του. Αυτή η πράξη συμβολικά μετέφερε την αμαρτία και την τιμωρία της στο θύμα. Ως αποτέλεσμα, αυτός έπαιρνε την άφεση των αμαρτιών. Η Ιουδαϊκή Εγκυκλοπαίδεια δηλώνει: «Η τοποθέτηση των χεριών στο κεφάλι του ζώου ήταν ένα συνηθισμένο έθιμο με το οποίο γινόταν αντικατάσταση και μεταφορά των αμαρτιών». Βλέπουμε πως σε κάθε θυσία υπήρχε η ιδέα της αντικατάστασης. Το θύμα έπαιρνε τη θέση του αμαρτωλού ανθρώπου.
Το αίμα που προσφέρθηκε για την αμαρτία είχε δύο ειδών εφαρμογές.
α) Αν λαμβανόταν μέσα στα Άγια, ραντιζόταν μπροστά στο καταπέτασμα του αγιαστηρίου και τοποθετείτο στα κέρατα του θυσιαστηρίου του θυμιάματος (Λευιτ. δ΄6,7,17,18),
β) Αν λαμβανόταν στο θυσιαστήριο, τοποθετείτο στα κέρατα του θυσιαστηρίου του ολοκαυτώματος στην αυλή (Λευιτ. δ΄25,30).
Στην περίπτωση αυτή ο ιερέας έτρωγε από το κρέας της θυσίας (Λευιτ. ς΄25.26.30). Και στις δύο περιπτώσεις οι συμμετέχοντες κατανοούσαν ότι οι αμαρτίες τους και η ενοχή τους μεταφερόταν στο αγιαστήριο και στο ιερατείο του.
Στο τελετουργικό αυτό συμβολισμό το αγιαστήριο αναλάμβανε την ενοχή και την ευθύνη του μετανοούντος – τουλάχιστον για την ώρα – όταν αυτός πρόσφερε θυσία για την αμαρτία, εξομολογούμενος τα λάθη του. Έφευγε συγχωρημένος, βέβαιος ότι ο Θεός τον δέχθηκε. Έτσι, και στην εμπειρία του αντιτύπου, όταν ο αμαρτωλός έλκεται με μετάνοια από το Άγιο Πνεύμα να δεχθεί το Χριστό ως Σωτήρα και Κύριό του, ο Χριστός παίρνει τις αμαρτίες και την ευθύνη του. Ο αμαρτωλός συγχωρείται δωρεάν. Ο Χριστός είναι ο Εγγυητής του πιστού καθώς και ο Αντικαταστάτης του.
Στον τύπο και στο αντίτυπο, η διακονία στα Άγια, περιστρέφεται βασικά γύρω από το άτομο. Η ιερατική διακονία του Χριστού εξασφαλίζει στον αμαρτωλό την άφεση αμαρτιών καθώς και τη συμφιλίωση με το Θεό (Εβρ. ζ΄25). Για χάρη του Χριστού ο Θεός συγχωρεί το μετανοούντα αμαρτωλό, του αποδίδει το δίκαιο χαρακτήρα και την υπακοή του Υιού Του, συγχωρεί τις αμαρτίες του και καταχωρείται όνομά του στο βιβλίο της ζωής ως ένα από τα παιδιά Του (Εφεσ. δ΄32, ΑΊωάν. α΄9, Β΄Κορ. ε΄21, Ρωμ. γ΄24, Λουκά ι΄20). Και όσο διάστημα ο πιστός παραμένει στο Χριστό, θεία χάρη τού μεταδίδεται από τον Κύριό μας διαμέσου του Αγίου Πνεύματος, έτσι που να ωριμάζει πνευματικά και να αναπτύσσει τις αρετές και τις χάρες που αντανακλούν το θείο χαρακτήρα (Β΄Πέτρ. γ΄18, Γαλ. ε΄22,23).
Η διακονία στα Άγια επιφέρει τη δικαίωση και τον αγιασμό στον πιστό.
Η Τελική Κρίση. Τα γεγονότα της Ημέρας του Εξιλασμού απεικονίζουν τις τρεις φάσεις της τελικής κρίσης του Θεού.
1) Η προ της χιλιετηρίδας κρίση (ή η διερευνητική κρίση) η οποία ονομάζεται επίσης η κρίση πριν από τη Δευτέρα Παρουσία,
2) Η κρίση κατά τη χιλιετηρίδα,
3) Η εκτελεστική κρίση, η οποία λαμβάνει χώρα στο τέλος της χιλιετηρίδας.
1. Η διακονία στα Άγια των Αγίων. Το δεύτερο μέρος της ιερατικής διακονίας κατά πρώτον έχει κέντρο το αγιαστήριο σχετικά με τον καθαρισμό του και τον καθαρισμό του λαού του Θεού. Αυτή η μορφή της διακονίας η οποία εστιάζεται στα Άγια των Αγίων, και την οποία διακονία μόνο ο Αρχιερέας μπορούσε να επιτελέσει, περιοριζόταν σε μια ημέρα του θρησκευτικού έτους.
Ο καθαρισμός του αγιαστηρίου απαιτούσε δύο τράγους – τον τράγο του Κυρίου και τον τράγο τον απολυτέο (Αζαζέλ στα εβραϊκά). Θυσιάζοντας τον τράγο του Κυρίου, ο αρχιερέας έκανε «εξιλέωσιν υπέρ του αγιαστηρίου [στην πραγματικότητα τα Άγια των Αγίων στο κεφάλαιο αυτό], και της σκηνής του μαρτυρίου [τα Άγια], και του θυσιαστηρίου [την αυλή]» (Λευιτ. ις΄20,16-18).
Φέρνοντας στα Άγια των Αγίων το αίμα από τον τράγο του Κυρίου, το οποίο αντιπροσωπεύει το αίμα του Χριστού, ο αρχιερέας το επέθετε κατευθείαν στην παρουσία του Κυρίου, στο ιλαστήριο – το κάλυμμα της κιβωτού που περιείχε τις δέκα εντολές – για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του αγίου νόμου του Θεού. Η πράξη του συμβόλιζε την άμετρη τιμή που ο Χριστός θα πλήρωνε για τις αμαρτίες μας, αποκαλύπτοντας πόσο πρόθυμος είναι ο Θεός να συμφιλιωθεί με το λαό Του (Β΄Κορ. ε΄19). Τότε επέθετε αυτό το αίμα στο θυσιαστήριο του θυμιάματος και στο θυσιαστήριο του ολοκαυτώματος, το οποίο κάθε ημέρα μέσα στο έτος ραντιζόταν με το αίμα που αντιπροσώπευε τις εξομολογημένες αμαρτίες. Έτσι, ο αρχιερέας έκανε ιλασμό για το αγιαστήριο, καθώς και για το λαό, επιφέροντας τον καθαρισμό και στα δύο (Λευιτ. ις΄16-20,30-33).
Στη συνέχεια, αντιπροσωπεύοντας το Χριστό ως μεσίτη, ο αρχιερέας επωμιζόταν τις αμαρτίες που είχαν μολύνει το αγιαστήριο και τις μετέφερε στο ζωντανό τράγο, τον Αζαζέλ, ο οποίος οδηγείτο μακριά από την περιοχή που έμενε ο λαός του Θεού. Αυτή η πράξη αφαιρούσε τις αμαρτίες του λαού, που συμβολικά είχαν μεταφερθεί από τους μετανοημένους πιστούς στο αγιαστήριο μέσα από το αίμα ή τη σάρκα των θυσιών της καθημερινής διακονίας για άφεση. Με τον τρόπο αυτόν το αγιαστήριο καθαριζόταν και ετοιμαζόταν για έναν άλλο χρόνο διακονίας (Λευιτ. ις΄16-20,30-33). Και έτσι όλα διευθετούντο ανάμεσα στο Θεό και στο λαό Του.
Η Ημέρα του Εξιλασμού λοιπόν απεικονίζει τη διαδικασία της κρίσης η οποία ξερριζώνει την αμαρτία. Ο ιλασμός που επιτελείτο εκείνη την ημέρα, προδιέγραφε την τελική εφαρμογή των αξιών του Χριστού να εκδιώξει την παρουσία της αμαρτίας για την αιωνιότητα και να επιφέρει την πλήρη συμφιλίωση του σύμπαντος κάτω από την αρμονική διακυβέρνηση του Θεού.
2. Αζαζέλ ο απολυτέος. Απολυτέος (στην μετάφραση των Εβδομήκοντα Αποπομπαίος) ήταν ο τράγος που εκδιωκόταν σε έρημη τοποθεσία, στα εβραϊκά αζαζέλ (Λευιτ. ις΄8). Μερικοί νομίζουν ότι ο Αζαζέλ αντιπροσωπεύει το Χριστό, αλλά μια προσεκτική εξέταση του Λευιτικού ις΄ αποκαλύπτει ότι ο Αζαζέλ αντιπροσωπεύει το Σατανά, όχι το Χριστό. Τα επιχειρήματα που υποστηρίζουν αυτή την ερμηνεία είναι:
1) Ο αποπομπαίος τράγος δε σφαζόταν ως θυσία, και έτσι δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως μέσον άφεσης. Διότι «χωρίς χύσεως αίματος δεν γίνεται άφεσις» (Εβρ. θ΄22),
2) Γινόταν πλήρης κάθαρση του αγιαστηρίου με το αίμα του τράγου του Κυρίου πριν ο αποπομπαίος τράγος εισαχθεί στην ιεροτελεστία (Λευιτ. ις΄20),
3) Το εβραϊκό κείμενο θεωρεί τον αποπομπαίο τράγο ως προσωπική ύπαρξη, η οποία είναι αντίθετη προς το Θεό (Στο Λευιτ. ις΄8 κατά λέξη διαβάζουμε, «τον ένα για τον Ιεχωβά και τον άλλον για τον Αζαζέλ»).
Γι’ αυτό, στο πλαίσιο του τύπου του αγιαστηρίου είναι πιο συνεπές να δούμε τον τράγο του Κυρίου ως συμβολισμό του Χριστού, και τον αποπομπαίο – αζαζέλ – τράγο ως συμβολισμό του Σατανά.
3. Οι διάφορες φάσεις της κρίσης. Το τελετουργικό του αποπομπαίου τράγου την Ημέρα του Εξιλασμού, πήγαινε πέρα από το Γολγοθά, στο ύστατο τέλος του προβλήματος της αμαρτίας – την εξόντωση της αμαρτίας και του Σατανά. Όλη η ευθύνη της αμαρτίας θα κυλήσει επάνω στο Σατανά, τον πρωτεργάτη της και υποκινητή. Ο Σατανάς και οι οπαδοί του, και όλα τα αποτελέσματα της αμαρτίας θα λείψουν από το σύμπαν με καταστροφή. Επομένως, η εξιλέωση διαμέσου της κρίσης θα επιφέρει πλήρη συμφιλίωση και ένα αρμονικό σύμπαν (Εφεσ. α΄10). Αυτός είναι ο αντικειμενικός σκοπός του Χριστου στη δεύτερη και τελική φάση της ιερατικής διακονίας Του στο ουράνιο αγιαστήριο. Αυτή η κρίση θα δει την τελευταία δικαίωση του Θεού ενώπιον του σύμπαντος.
Η Ημέρα του Εξιλασμού απεικονίζει τις τρεις φάσεις της τελικής κρίσης:
α. Η αφαίρεση της αμαρτίας από το αγιαστήριο σχετίζεται με την πρώτη ή την προ της Δευτέρας Παρουσίας διερευνητική φάση της κρίσης. Εστιάζεται επάνω στα ονόματα τα καταχωρημένα στο Βιβλίο της Ζωής, όπως η Ημέρα του Εξιλασμού σκοπό είχε την απομάκρυνση από το αγιαστήριο των αμαρτιών τις οποίες εξομολογήθηκαν οι μετανοημένοι. Οι κίβδηλοι πιστοί θα κοσκινισθούν. Η πίστη των αληθινών πιστών και η ένωσή τους με το Χριστό θα επικυρωθεί ενώπιον του σύμπαντος, και οι καταχωρήσεις των αμαρτιών τους θα σβησθούν.
β. Η εκδίωξη του αποπομπαίου τράγου στην έρημο συμβολίζει τη χιλιετή φυλάκιση του Σατανά στην καταστραμμένη γη, η οποία αρχίζει με τη Δευτέρα Παρουσία και συμπίπτει με τη δεύτερη φάση της τελικής κρίσης η οποία λαμβάνει χώρα στον ουρανό (Αποκ. κ΄4, Α΄Κορ. ς΄1-3). Αυτή η χιλιετής κρίση εμπεριέχει μια αναθεώρηση της κρίσης των ασεβών, και θα ωφελήσει τους λυτρωμένους δίνοντας να κατανοήσουν τις ενέργειες του Θεού προς την αμαρτία και τους αμαρτωλούς που δε σώθηκαν. Θα απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις των λυτρωμένων που θα έχουν ίσως για το έλεος και για τη δικαιοσύνη του Θεού (Δείτε το κεφάλαιο 26).
γ. Το καθαρό στρατόπεδο συμβολίζει τα αποτελέσματα της τρίτης ή εκτελεστικής φάσης της κρίσης, όταν η φωτιά καταστρέφει τους ασεβείς και καθαρίζει τη γη (Αποκ. κ΄11-15, Ματθ. κε΄31-46, Β΄Πέτρ. γ΄7-13, δείτε το κεφάλαιο 26).
