15:1 ΤΟ ΔΙΠΛΟ INCLUSIO
“Και είδα ένα άλλο σημείο μέσα στον ουρανό, μεγάλο και θαυμαστό, επτά αγγέλους, που είχαν τις επτά τελευταίες πληγές, επειδή σ’ αυτές πραγματοποιήθηκε ο θυμός του Θεού” Αποκάλυψη 15:1. Τα κεφάλαια 12-14 είναι μοναδικά και παίζουν σημαντικό ρόλο στην Αποκάλυψη. Αποτελούν τις δυο κορυφώσεις του χιαστού ρητορικού σχήματος, παρουσιάζοντας μια σαφέστερη εικόνα του γενικού θέματος της μεγάλης διαμάχης μεταξύ του καλού και του κακού. Εστιάζουν επίσης στην πιο δύσκολη και κρίσιμη απόφαση στην ιστορία που κάθε άνθρωπος στη γη πρέπει να πάρει στο τέλος του κόσμου: Να λάβει τη σφραγίδα του Θεού ή το χάραγμα του θηρίου.
Τα κεφάλαια αυτά είναι μοναδικά και δεν ακολουθούν το γραμμικό χρονοδιάγραμμα του υπόλοιπου βιβλίου, με σκοπό να παρουσιάσουν μια ευρεία ιστορική επισκόπηση της διαμάχης του Σατανά ενάντια στον Χριστό και στον λαό Του. Η μοναδικότητα αυτής της ενότητας παρουσιάζεται με δυο μεγάλες “παρενθέσεις”. Το δωδέκατο κεφάλαιο ξεκινά με τη δήλωση: “Ένα μεγάλο σημείο φάνηκε στον ουρανό” (Αποκάλυψη 12:1,3). Έτσι ξεκινά η αφήγηση του “πολέμου στον ουρανό”, όπου μετά την πτώση του Σατανά από τον ουρανό, μεταφέρθηκε στη γη, με τον πόλεμο ενάντια στη γυναίκα και “τους υπόλοιπους από το σπέρμα της” (Αποκάλυψη 12:17). Η αποκορύφωση των επιθέσεων του Σατανά είναι η εικόνα, το χάραγμα και ο αριθμός του θηρίου, η βεβαιότητα ωστόσο της ήττας του, απεικονίζεται στο όραμα των 144.000 που λατρεύουν “μπροστά στον θρόνο” μεταδίδοντας τα “μηνύματα των τριών αγγέλων” που ακολουθούνται από τους δυο θερισμούς (κεφάλαιο 14).
Η ενότητα ολοκληρώνεται ακριβώς έτσι όπως άρχισε, με τη φράση “είδα ένα άλλο σημείο μέσα στον ουρανό” . Παρόλο, που συναντάμε αρκετά ουράνια οράματα στην Αποκάλυψη, μόνο σε αυτές τις δυο περικοπές χρησιμοποιείται η φράση “είδα ένα άλλο σημείο στον ουρανό” . Αυτή η φράση σηματοδοτεί την αρχή και το τέλος αυτής της περικοπής, υπογραμμίζοντας την ύψιστη σημασία της. Σαν να πρέπει να δοθεί ακόμα περισσότερη έμφαση, η περικοπή αρχίζει και τελειώνει με ένα όραμα του ναού του Θεού ανοιγμένου στον ουρανό (Αποκάλυψη 11:19, 15:5). Τέτοια σημεία έναρξης και κλεισίματος μιας συγκεκριμένης περικοπής περιγράφονται με τον λογοτεχνικό όρο inclusio[1] και εξυπηρετούν ως παρενθέσεις που τονίζουν τη σημασία του περιεχομένου που περικλείουν. Τα κεφάλαια 12-14 βρίσκονται ανάμεσα σε ένα διπλό inclusio που έχει την παρακάτω μορφή:
{Ανοιχτός ναός {σημείο στον ουρανό - ΚΕΦΑΛΑΙΑ 12-14 - σημείο στον ουρανό} Ανοιχτός ναός}
Έχει ήδη αναφερθεί ότι τα κεφάλαια 12-14 αποτελούν την κορύφωση του χιαστού ρητορικού σχήματος. Έχουμε την αίσθηση ότι ο Θεός ενέπνευσε τον Ιωάννη να τονίσει ιδιαίτερα τα θέματα που βρίσκονται στην καρδιά της Αποκάλυψης. Αυτά τα θέματα αναφέρονται στον πόλεμο στον ουρανό, στα θηρία από τη θάλασσα και από τη γη, στην εικόνα, στο όνομα, στο χάραγμα και στον αριθμό του θηρίου, στο αιώνιο ευαγγέλιο, στην ώρα της κρίσης του Θεού, στο νόμο του Θεού, στο Σάββατο, στους 144.000 και στο μήνυμα των τριών αγγέλων. Αυτά είναι θέματα που κάθε Χριστιανός πρέπει να κατανοήσει, ειδικά καθώς πλησιάζουμε στο τέλος του κόσμου, καθώς πρόκειται να γίνουν ζήτημα ζωής και θανάτου. Το χιαστό ρητορικό σχήμα με το διπλό inclusio μπορεί να απεικονιστεί ως εξής:
{{E-1 E-2}}
Δ-1 Δ-2
Γ-1 Δ-2
B-1 B-2
A-1 A-2
Στην αρχή του διπλού inclusio τα κεφάλαια 12-14, παύουν να συμβαδίζουν με το χρονοδιάγραμμα, με σκοπό να παρουσιάσουν μια εκτεταμένη αναφορά της Μεγάλης Διαμάχης. Στο κεφάλαιο 15 η αφήγηση συνεχίζει βάσει του χρονοδιαγράμματος με το επόμενο μεγάλο γεγονός, τις επτά τελευταίες πληγές μέσα από τις οποίες “πραγματοποιήθηκε ο θυμός του Θεού” (Αποκάλυψη 15:1).
Συνέχισε στη επόμενη παράγραφο: 15:1 Ο ΘΥΜΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
[1] “Στη λογοτεχνία, το inclusio αποτελεί έναν λογοτεχνικό μηχανισμό που βασίζεται στην ομόκεντρη αρχή, που ονομάζεται διάγραμμα εγκιβωτισμού και αποτελείται από ένα πλαίσιο που δημιουργείται από όμοιες λέξεις ή φράσεις στην αρχή και στο τέλος μιας ενότητας... Στην Αγία Γραφή συναντάμε πολλές τέτοιες περιπτώσεις.” Wikipedia Online Encyclopedia , άρθρο “Inclusio”.