Οι περισσότεροι άνθρωποι που διαβάζουν το βιβλίο της Αποκάλυψης για πρώτη φορά μένουν με την εντύπωση ότι το βιβλίο αποτελείται από ένα συνοθύλευμα ακατάληπτων συμβόλων χωρίς δομή ή οργάνωση εκτός από τις επαναλαμβανόμενες σειρές των επτά εκκλησιών, σφραγίδων, σαλπίγγων, βροντών και πληγών.
Ωστόσο, μια προσεκτική μελέτη αποκαλύπτει μια πολύ οργανωμένη δομή, η οποία αποτελεί ένα από τα εργαλεία (κλειδιά) για την κατανόησή της Αποκάλυψης.
Λέξεις και φράσεις κλειδιά
Στην προσπάθειά μας για την κατανόηση της δομής της Αποκάλυψης θα πρέπει να αρχίσουμε από την παρατήρηση ότι μερικές λέξεις και φράσεις βρίσκονται τόσο στην αρχή όσο και στο τέλος του βιβλίου, για παράδειγμα, οι φράσεις «Για να δείξει στους δούλους του, εκείνα που σύντομα πρέπει να γίνουν» (Αποκάλυψη 1:1, 22:6) και «ο καιρός είναι κοντά» (Αποκάλυψη 1:3, 22:10).
Επιπλέον αυτού του τύπου λέξεις ή φράσεις μπορεί να απουσιάζουν από το υπόλοιπο κείμενο της Αποκάλυψης ή ακόμα και της υπόλοιπης Αγίας Γραφής. Υπάρχουν αρκετές πανομοιότυπες ή ανάλογες φράσεις που ακολουθούν αυτό τον κανόνα (αναφέρονται αναλυτικά στο τμήμα 1: Το Χιαστό Σχήμα του Βιβλίου).
Θεματικές ενότητες
Μια δεύτερη παρατήρηση είναι ότι η Αποκάλυψη διαιρείται σε 10 θεματικές ενότητες και κάθε ενότητα ξεκινάει με μια σκηνή από το Αγιαστήριο. Το επίγειο αγιαστήριο ήταν ένα ομοίωμα του επουράνιου αγιαστηρίου – ο Χριστός είναι «λειτουργός στα άγια, και στην αληθινή σκηνή (αγιαστήριο), την οποία ο Κύριος κατασκεύασε, και όχι άνθρωπος» (Εβραίους 8:2).
Το αγιαστήριο εμπεριέχει τον θρόνο του Θεού και διάφορα αντικείμενα, όπως τη λυχνία και το θυσιαστήριο· στο αγιαστήριο επίσης υπάρχουν και διάφορα πρόσωπα όπως το Αρνίο, οι 24 πρεσβύτεροι και τα τέσσερα ζώα.
Διάφοροι συνδυασμοί αυτών των αντικειμένων και ατόμων βρίσκονται στην αρχή κάθε ενότητας και απουσιάζουν από το υπόλοιπο κείμενο της Αποκάλυψης. Για παράδειγμα, στην αρχή της δεύτερης ενότητας ο Ιωάννης «είδε επτά λυχνίες, και στο μέσον από τις επτά λυχνίες είδε έναν, όμοιο με υιό ανθρώπου, ντυμένο με ποδήρη χιτώνα (η στολή των ιερών)» (Αποκάλυψη 1:12,13).
Οι αντιστοιχίες ενοτήτων – το χιαστό σχήμα
Αν προσέξουμε τα παραπάνω μέσα σε ολόκληρο το βιβλίο της Αποκάλυψης τότε θα συμπεράνουμε ότι οι αντιστοιχίες είναι μεταξύ της πρώτης και της τελευταίας ενότητας, της δεύτερης και της ένατης ενότητας, της τρίτης και της όγδοης ενότητας, της τέταρτης και της έβδομης ενότητας και της πέμπτης και της έκτης ενότητας. Διάβασε το τμήμα 1: Το Χιαστό Σχήμα στο Βιβλίο για έναν πίνακα των συγκρίσεων των ενοτήτων.
Μια τέτοια λογοτεχνική δομή ονομάζεται χιαστό σχήμα, και την συναντάμε αρκετές φορές στην Παλαιά Διαθήκη.
Το χιαστό σχήμα της Αποκάλυψης, ωστόσο, είναι πιο ανεπτυγμένο και πιο εντυπωσιακό από τις άλλες περιπτώσεις. Στην Αποκάλυψη δημιουργεί ένα εναντιόμορφο είδωλο όπως το παρακάτω:
E-1 E-2
Δ-1 Δ-2
Γ-1 Γ-2
B-1 B-2
A-1 A-2
Η πραγματική αξίας του χιατού σχήματος
Εκτός από την εντύπωση που προκαλεί μια τέτοια δομή, η πραγματική της αξίας είναι η βοήθεια που μας προσφέρει στην κατανόηση και την ερμηνεία της Αποκάλυψης. Για παράδειγμα, σε αυτή την δομή υπάρχουν δύο ενότητες που βρίσκονται στην κορυφή, οι Ε-1, Ε-2. Το περιεχόμενο αυτών των δυο ενοτήτων ορίζει τα δυο κύρια θέματα της Αποκάλυψης – το πρώτο μέρος του βιβλίου (κεφ. 1-13) εστιάζεται στις επιθέσεις του Σατανά κατά της βασιλείας του Θεού, ενώ το δεύτερο μέρος εστιάζεται στη νίκη του Θεού και την επίλυση του προβλήματος της αμαρτίας.
Το χιαστό σχήμα μας βοηθάει επίσης στο να ορίσουμε τα θέματα των επιμέρους ενοτήτων. Για παράδειγμα, η ενότητα 8 (Αποκάλυψη 19:1-20:15) ασχολείται με την κρίση (κρίνεται το θηρίο και ο ψευδοπροφήτης, δίνεται στους αγίους το δικαίωμα της κρίσης κατά τη Χιλιετία και οι νεκροί στέκονται μπροστά στον Μεγάλο Λευκό Θρόνο, για να κριθούν). Αυτό υπονοεί ότι η ανάλογη ενότητα 3 (Αποκάλυψη 4:1-9:1) επίσης ασχολείται με την κρίση, και μια προσεκτική μελέτη αποδεικνύει ότι πράγματι απεικονίζει την «Διερευνητική Κρίση“ την οποία ο Θεός, ο Χριστός και οι άγγελοι διεξάγουν πριν από τη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού.
Οι συμβολισμοί της Αποκάλυψης
Ακόμη το χιαστό σχήμα μας βοηθάει στο να ερμηνεύσουμε τον συμβολισμό της Αποκάλυψης. Για παράδειγμα, στην ενότητα 7 (Αποκάλυψη 15:1-18:24) υπάρχουν δύο μέρη: το πρώτο μέρος (οι επτά τελευταίες πληγές) είναι αρκετά κυριολεκτικό, απεικονίζοντας πραγματικά, οδυνηρά έλκη, δηλητηριώδες νερό σαν αίμα, τον καυτό ήλιο και το πυκνό σκοτάδι.
Το δεύτερο μέρος ωστόσο, είναι συμβολικό, δείχνοντας μια πόρνη να κάθεται επάνω σε ένα κόκκινο θηρίο με επτά κεφάλια, και κέρατα που συμβολίζουν βασιλιάδες.
Η ανάλογη ενότητα 4 επίσης έχει δυο μέρη: τις πρώτες έξι σάλπιγγες και τη διακονία των δυο μαρτύρων. Η σύγκριση των αντιστοιχών τμημάτων θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε ότι οι πρώτες έξι σάλπιγγες, όπως και οι αντίστοιχες επτά τελευταίες πληγές, είναι αρκετά κυριολεκτικές, σε αντίθεση με την διδασκαλία πολλών μελετητών που ισχυρίζονται ότι είναι συμβολικές.
Εργαλείο για μελέτη
Μολονότι μπορεί να είναι λίγο κουραστικό, σίγουρα θα ευλογηθείς αν αφιερώσεις αρκετή ώρα μελετώντας το χιαστό σχήμα (όταν έχεις διαβάσει την Αποκάλυψη δυο ή τρεις φορές), ανοίγοντας την Αγία Γραφή ώστε να διαβάσεις τις σκηνές από το αγιαστήριο στην εισαγωγή κάθε ενότητας και να συγκρίνεις τις ανάλογες φράσεις που συναντώνται στις αντίστοιχες ενότητες. Έχε επίσης υπόψη το χιαστό σχήμα καθώς διαβάζεις τα διάφορα κεφάλαια του Βιβλίου ώστε να έχεις κατά νου το γενικό θέμα της Αποκάλψης που ταιριάζει.
Για να δεις έναν αναλυτικό πίνακα του χιαστού σχήματος της Αποκάλυψης κάνε «κλικ» εδώ.
