«Σας πληροφορώ, αδερφοί μου, τι κατόρθωσε η χάρη που έδωσε ο Θεός στις εκκλησίες της Μακεδονίας. Μέσα στις πολλές δοκιμασίες και θλίψεις που πέρασαν, η χαρά τους ήταν τόσο μεγάλη, κι η έσχατη φτώχεια τους ξεχείλισε σε μια πλούσια γενναιοδωρία. Σας βεβαιώνω ότι πρόσφεραν σύμφωνα με τις οικονομικές τους δυνατότητες, και μάλιστα παραπάνω απ’ αυτές, χωρίς κανένας να τους το ζητήσει. Με πολλά παρακάλια μάς ζητούσαν να τους κάνουμε τη χάρη να πάρουν μέρος στην προσφορά για τους χριστιανούς της Ιερουσαλήμ.Και δεν πρόσφεραν μόνο αυτά που περιμέναμε, αλλά πρώτα δόθηκαν οι ίδιοι στον Κύριο και σ’ εμάς, σύμφωνα με το θέλημα του Θεού» (Β’ Επιστολή προς Κορινθίους 8:1-5).
Ο απόστολος Παύλος θεωρεί άξια μίμησης μία τέτοια συμπεριφορά, όχι μόνο λόγω της πρακτικής εκδήλωσης της αγάπης, αλλά κυρίως λόγω του πνεύματος που υπήρχε στις καρδιές τους, πνεύμα ελεύθερο από κάθε εξωτερικό καταναγκασμό ή ύπουλη ιδιοτέλεια.
Γενναιοδωρία ως αποτέλεσμα πνευματικής αύξησης
Ο απόστολος Παύλος, καθώς γράφει τη δεύτερη Επιστολή του προς τους Κορίνθιους, επιδιώκει να τους διεγείρει το φιλότιμο και την επιθυμία της άμιλλας με άλλες εκκλησίες στο θέμα της πνευματικής αύξησης. Η πλέον κατάλληλη επιλογή για αυτό το στόχο του είναι να γράψει στους Κορίνθιους για την πνευματική στάση των εκκλησιών της Μακεδονίας. Ερευνώντας από ιστορική άποψη το θέμα, διαπιστώνουμε ότι πράγματι οι εκκλησίες της Μακεδονίας στη Θεσσαλονίκη, στη Βέροια και στους Φιλίππους, ήταν ένα πρότυπο του ανιδιοτελούς χριστιανικού πνεύματος.
Ειδικά, για την εκκλησία στους Φιλίππους γνωρίζουμε την αξιοσημείωτη γενναιοδωρία των πιστών (βλέπε Κορινθίους Β΄,11:9, Φιλιππησίους, 4:10,11, 14-18), ενώ οι χριστιανοί στη Βέροια μνημονεύονταν για το θαυμάσιο παράδειγμα ταπεινοφροσύνης και ευγένειας (βλέπε Πράξεις,17:10-12). Η δυναμική του χριστιανικού βιώματος των Μακεδόνων δεν είχε διαμορφωθεί ούτε εξαιτίας της δικής τους ειδικής αξίας, ούτε εξαιτίας της απουσίας των δοκιμασιών.
Αντλούσαν τη δύναμή τους όσο περισσότερο ταυτίζονταν με το αξεπέραστο Φρόνημα του Ιησού Χριστού.
Από Εκείνον διδάσκονταν και ενισχύονταν, ώστε ακόμα και μέσα στην πιο βαθιά θλίψη και πίεση, η πίστη τους να ωριμάζει και να ατσαλώνεται. Επομένως, ο Απόστολος Παύλος επιθυμεί οι Κορίνθιοι να εστιάσουν την προσοχή τους στο γεγονός ότι οι Μακεδόνες αδελφοί τους αυξάνονταν μέσα σε συνθήκες, που θα περίμενε κάποιος, αξιολογώντας τα πράγματα με την ψυχρή λογική, να τους έχουν κάμψει και απογοητεύσει. Δηλαδή, αυξάνονταν – και εδώ είναι το καταπληκτικό – μέσα σε μία αναπάντεχη, μα τόσο ευλογημένη αντίθεση.
Οι αντιθέσεις της γενναιοδωρίας
Ένας από τους αγαπημένους τρόπους έκφρασης του απόστολου Παύλου στις επιστολές του είναι η αντίθεση. Επιλέγει αυτό το λεκτικό μέσο, όταν επιθυμεί να αντιδιαστείλει έννοιες και πράγματα, για να δώσει έμφαση και να αποτυπώσει, με όλο το πάθος και τη ζωντάνια της πίστης που καίει στην καρδιά του, τη διάσταση των πνευματικών αληθειών.
Στην περικοπή αυτή μπορούμε να παρατηρήσουμε, ακόμα και από την πρώτη ανάγνωση, τις έννοιες που αντιδιαστέλλονται: χαρά – θλίψη / φτώχεια – πλούτος.
Θα λέγαμε πως οι αντιθέσεις του συγκεκριμένου εδαφίου αποτυπώνουν με τον πλέον περιεκτικό τρόπο την κατάσταση των εκκλησιών της Μακεδονίας, αλλά ταυτόχρονα μας δίνουν μία από τις πιο αντιπροσωπευτικές εικόνες της Καινής Διαθήκης για το πνεύμα και το χαρακτήρα της πρώτης Αποστολικής Εκκλησίας.
–
Εκείνα τα χρόνια, τα τόσο δύσκολα και ζοφερά, εξαιτίας των διωγμών, αλλά και των παντός είδους ελλείψεων συνέβαινε κάτι το αξιοθαύμαστο, κάτι που αξίζει να αποτελέσει πρότυπο συμπεριφοράς και ήθους και για τις σύγχρονες χριστιανικές εκκλησίες σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης: οι καρδιές των πιστών φλέγονταν από τη λαχτάρα να ζουν για τη δόξα του Θεού και η καθημερινότητά τους σφραγιζόταν από τη γενναιοδωρία προς τους άλλους, ενώ βίωναν οι ίδιοι μία πρωτοφανή στέρηση.
Η φτώχεια που αντιμετώπιζαν οι εκκλησίες της Μακεδονίας ήταν κυριολεκτική και οφειλόταν σε ποικίλους παράγοντες, από τους οποίους πρωταρχικό ρόλο είχαν οι πόλεμοι στο εσωτερικό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που είχαν ως άμεσο επακόλουθο την ερήμωση και οικονομική εξασθένηση της περιοχής. Ωστόσο, αυτή η απόλυτη ένδεια δεν καθήλωνε τους χριστιανούς της Μακεδονίας ούτε στη μιζέρια ούτε στη μόνιμη βαρυθυμία.
Δεν επικεντρώνονταν στις δικές τους ανάγκες, διότι η μεγαλύτερη τους έννοια ήταν να αγαπούν τον πλησίον τους.
Έτσι, αβίαστα και ολόθερμα έσπευδαν να ικανοποιήσουν τον πεινασμένο, να φιλοξενήσουν τον άστεγο, να παρηγορήσουν τον κατατρεγμένο. Προσέφεραν πάντα από το υστέρημά τους μα, τελικά, σημασία δεν είχε το τι προσέφεραν, μα το πνεύμα με το οποίο έδιναν και η χαρά που κατέκλυζε την καρδιά τους, χαρά περίσσεια, που τους χάριζε την ασύγκριτη ευλογία να βιώνουν την Άφθονη Ζωή, που κήρυξε ο Ιησούς Χριστός.
Γενναιοδωρία – συμπεριφορά άξια μίμησης
Ο απόστολος Παύλος θεωρεί άξια μίμησης μία τέτοια συμπεριφορά, όχι μόνο λόγω της πρακτικής εκδήλωσης της αγάπης, αλλά κυρίως λόγω του πνεύματος που υπήρχε στις καρδιές τους, πνεύμα ελεύθερο από κάθε εξωτερικό καταναγκασμό ή ύπουλη ιδιοτέλεια.
Είναι χαρακτηριστική στο εδάφιό μας η φράση «πλούτος της ελευθερίας», που καταγράφει με τον πιο εύγλωττο τρόπο ότι οι Μακεδόνες προσέφεραν από τα βάθη της ψυχής τους, χωρίς να επιζητούν ούτε την προβολή ούτε τη δημοσιότητα. Προσέφεραν με διάθεση αυταπάρνησης και αυτοθυσίας, επιθυμώντας να κάνουν αυτό που θα έκανε και ο Λατρεμένος Κύριός τους στη θέση τους.
Η στάση και το πνεύμα των χριστιανών της Μακεδονίας μας καλεί να δούμε μία άλλη διάσταση των ζητημάτων της καθημερινότητάς μας, που δε μας προσφέρει μόνο ανακούφιση από το βάρος του άγχους της επιβίωσης, αλλά έχει ταυτόχρονα και μία απαράμιλλη πρακτική αξία.
Σίγουρα, μπορούμε να επιλέξουμε να περνούμε τη ζωή μας γκρινιάζοντας για όλα όσα θεωρούμε πως είναι φταίξιμο των άλλων.
Μπορούμε ακόμα και να μεμψιμοιρούμε για όσα πιστεύουμε πως δεν μπορούν να αλλάξουν. Μπορούμε, όμως να επιλέξουμε και κάτι άλλο, που είναι το κάλλιστο από κάθε άποψη.
Μπορούμε να εμπιστευτούμε την οδηγία του Θεού για όλα τα θέματα που φέρνουν άγχος, ανησυχία και ασήκωτα βάρη στη ζωή μας. Έχουμε ένα Ζωντανό Θεό, που ακριβώς επειδή μας αγαπά τόσο απερίγραπτα πολύ, Τον ενδιαφέρει να αντιμετωπιστεί οριστικά ό,τι μας απασχολεί.
Γι’ αυτό ακριβώς είναι Πρόθυμος να μας δώσει τη Σοφία Του στη διαχείριση των οικονομικών μας και να μας βοηθήσει να διακρίνουμε και να εντοπίζουμε τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να βοηθάμε ανθρώπους γύρω μας.
Μία άλλη διάσταση της φτώχειας
Από την άλλη, αξίζει να δούμε και μία άλλη διάσταση του θέματος. Ίσως, να μην αντιμετωπίζουμε κυριολεκτική φτώχεια, όπως οι Μακεδόνες, ωστόσο η ζωή της πίστης μας είναι αποδυναμωμένη, άκαρπη και περίλυπα φτωχή. Κοιτάζουμε μέσα στην ψυχή μας και αυτό που βλέπουμε είναι οι φόβοι, η διαρκής αναστάτωση και ο καημός των ανεκπλήρωτων επιθυμιών.
Ο Ιησούς Χριστός μας καταλαβαίνει όσο κανείς και ακούραστα μας προσκαλεί να προσέλθουμε στον Θρόνο Του, να Του ανοίξουμε την καρδιά μας και να Τον αφήσουμε να εκπληρώσει όλα αυτά που προορίζονται για εμάς, μα ο Εχθρός της ψυχής μας θέλει τόσο πολύ να παραιτηθούμε από τη διεκδίκησή τους.
Είναι θέλημα του Θεού, ακόμα και μέσα στα βάθη της μεγαλύτερης πνευματικής μας φτώχειας, να αναβλέψουμε σε Αυτόν με πίστη και να αφήσουμε την καρδιά μας να γαληνέψει με την ενέργεια της δικής Του θεραπείας από την πληγή της οποιασδήποτε στέρησης.
Ας είναι η προσευχή μας, ακόμα και στη βαθύτερη άβυσσο της όποιας φτώχειας μας, κυριολεκτικής ή όχι, να πλουτίζουμε από τις αστείρευτες πηγές του Σωτήρα μας Χριστού και να προσφέρουμε με γενναιοδωρία στους συνανθρώπους μας.
M.M.
Διάβασε επίσης:
