Η παροιμίεα «Μια απάντηση γλυκειά καταπραΰνει το θυμό, μα ο λόγος ο προσβλητικός φουντώνει την οργή» (Παροιμίες 15:1) ξετυλίγει στον αναγνώστη μία άγια αλήθεια η οποία αποτελεί ένα χρυσό κανόνα χριστιανικής συμπεριφοράς.

Αποτελεί επίσης και μία αλάνθαστη οδό, μέσω της οποίας οικοδομούνται ανθρώπινες σχέσεις βασισμένες στα ακλόνητα θεμέλια της συγκατάβασης και της κατανόησης. Αν η συμβουλή αυτή διαβαστεί επιδερμικά, φαίνεται να έρχεται σε σύγκρουση με την καθημερινότητά μας.

Η ανθρώπινη σοφία

Η ανθρώπινη σοφία εξεγείρεται και μπορεί να αντιπαραβάλλει το εξής σκεπτικό, που τόσο συχνά το ακούμε και το ζούμε στους διάφορους τομείς της ζωής: «είναι ανόητο να συμπεριφερθείς με καλοσύνη. Θα σε αδικήσουν, θα σε εξουθενώσουν, θα πατήσουν πάνω από σένα, προκειμένου να πετύχουν».

Σε όλες αυτές τις προτροπές, υπάρχει μια φαινομενική «εξυπνάδα», η οποία, όμως, όταν συγκριθεί με τη Θεϊκή σοφία, καταρρέει σαν χάρτινος πύργος.

Μπορούμε να επιλέξουμε τους δικούς μας τρόπους, για να υπερασπιστούμε αυτό που θεωρούμε σωστό για εμάς, αλλά θα πρέπει να γνωρίζουμε πως οι τρόποι μας δεν είναι αναγκαστικά οι τρόποι του Θεού.

Μια απάντηση γλυκιά

Το ουσιαστικό «απάντηση» στην παραπάνω παροιμίεα διευκρινίζει ότι στη συμβουλή του Θεού εξετάζεται η περίπτωση που θα πρέπει να μιλήσουμε.

Το επίθετο «γλυκεία» συγκεκριμενοποιεί ακόμη περισσότερο την προτροπή και τονίζει το ύφος που πρέπει να έχει η απάντηση μας θα έπρεπε να χαρακτηρίζεται από γλυκύτητα. Η γλυκύτητα παραπέμπει σε μία συμπεριφορά που συνδυάζει την ηρεμία και την καλοσύνη σε μία αρμονική σύζευξη.

Μπορεί να ομολογούμε το όνομα του Χριστού, αλλά, τελικά, κάποια ζωτικής σημασίας πράγματα να μην έχουν τακτοποιηθεί στο πνεύμα και στην καρδιά μας. Ο τρόπος που χειριζόμαστε τον θυμό μας είναι, σίγουρα, μέσα σε αυτά.

Ο Ιησούς Χριστός, διδάσκοντας τον εκπληκτικό μακαρισμό «μακάριοι οι πραείς», μας αποκαλύπτει μία ύψιστη αρχή, η οποία αξίζει να αλλάξει μια για πάντα τον τρόπο που αποκρινόμαστε στους συνανθρώπους μας, όταν μας αδικούν και μας θίγουν.

Η πικρή απάντηση

Απαντώντας στο θυμό με πικρή γλώσσα, όχι μόνο δεν εκτονώνουμε την κατάσταση, αλλά αντίθετα την πυροδοτούμε, εφόσον η οργή, που εκφράζεται από μέσα μας, μπορεί να έχει μόνο ένα αποτέλεσμα: να γεννήσει οργή, που, με μαθηματική ακρίβεια, ανοίγει πληγές και διαιωνίζει νοσηρά συναισθήματα.

Ας σκεφτούμε μόνο τις φορές που δεν ακολουθήσαμε τη συμβουλή του Θεού μας και η γλώσσα μας εκτροχιάστηκε σε ένα παραλήρημα δικής μας προσπάθειας να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας, μιας προσπάθειας, όμως, που, σε κάθε περίπτωση, μας παγίδευε σε ένα φαύλο κύκλο εκτόξευσης προσβολών και απαξίωσης του συνανθρώπου μας.

Πάντα μετά νιώθαμε άδειοι, στείροι και δηλητηριασμένοι, όχι τόσο από τα λόγια του άλλου, όσο από την επιλογή μας να αφεθούμε στην εξουσία του εχθρού και να χειριστούμε τις καταστάσεις μας με τη δική του οδηγία, τα τέλη της οποίας είναι πάντα ντροπή, φθορά, ανείπωτη θλίψη.

Οι κληρονόμοι της Γης

Ίσως, η λέξη πραότητα είναι αρκετά παρεξηγημένη, τόσο από τους χριστιανούς όσο και από τους μη χριστιανούς. Την ταυτίζουμε με την αδυναμία, την έλλειψη προσωπικότητας, τη δειλία. Η άποψη του λόγου του Θεού είναι πολύ διαφορετική και αυτό μας το επιβεβαιώνει η ίδια η αιτιολογία που δίνει ο Ιησούς στο μακαρισμό των πράων: «διότι αυτοί θέλουσι κληρονομήσει την γην» (Ματθαίος, 5:5).

Η λέξη γη είναι, πραγματικά, έννοια κλειδί, γιατί μέσα στο νόημά της εμπεριέχεται ολόκληρη η εκδήλωση της εσωτερικής εμπειρίας με τον Θεό στην εξωτερική εμπειρία του ανθρώπου. Δηλαδή, μας αποκαλύπτεται πως η επιλογή της πραότητας αποδεικνύει ουσιαστικά το φρόνημα του Χριστού στη συμπεριφορά μας και, τελικά, ποτέ δε μας εκθέτει και δεν καταλήγει στην εκμετάλλευσή μας από τους άλλους.

Με τρόπους απόλυτα ευλογημένους και σφραγισμένους από τον Θεό, ο πράος άνθρωπος, που υποτάσσεται στην εξουσία του Θεού και ζητά τη δική Του γνώμη ανεξαιρέτως, καταφέρνει να κυριαρχήσει σε κάθε περίσταση της ζωής του∙ να κυριαρχήσει, όχι με την άρρωστη επιβολή της αλαζονείας, αλλά με την ανυπόκριτη αγάπη και γλυκύτητα, που είναι αποκλειστικά και μόνο αποτέλεσμα της ενέργειας του Αγίου Πνεύματος μέσα του.

Ο δυναμισμός της πραότητας

Δεν είναι εύκολο μέσα σε λίγες γραμμές να εξαντληθεί η τόσο εκτεταμένη έννοια της πραότητας, που είναι κάτι ακόμα πιο βαθύ από την εκδήλωση της αταραξίας και της ψυχραιμίας. Η πραότητα αγκαλιάζει έναν ευλογημένο συνδυασμό εμπιστοσύνης στον Θεό, διευρυμένης αντίληψης, ταπεινού πνεύματος και υιοθέτησης της Σοφίας του Θεού σε κάθε ζήτημα της ζωής.

Δεν είναι σε καμία περίπτωση αρετή που μπορεί να κατακτηθεί μόνο από εκείνους που, εκ φύσεως, είναι άνθρωποι χαμηλών τόνων. Όποιο χαρακτήρα και αν έχουμε, όσο ήπια ή φλογερή και αν είναι η ιδιοσυγκρασία μας, αξίζει να συνειδητοποιήσουμε ότι η συμβουλή του Θεού μας δεν έχει επιλεκτικό χαρακτήρα ούτε απευθύνεται σε λίγους.

Οπωσδήποτε για κάποιους ανθρώπους είναι πιο δύσκολος ο αγώνας, ωστόσο για κάθε μάχη μας δεν πρέπει ποτέ να ξεχνούμε ότι έχουμε στη διάθεσή μας όλη τη δύναμη του Ουρανού μέσω του Ιησού Χριστού.

Οι σχέσεις μας, είτε μέσα στην οικογένεια, είτε στην εργασία, είτε στην κοινωνία, όσο βατές ή δύσβατες και αν είναι, μπορούν να διορθωθούν, να συσφιχτούν και να φέρουν ζεστασιά, γλύκα και ευεργεσία στην ψυχή μας, μόνο μέσω της συμπεριφοράς που μας δίδαξε ο Ιησούς Χριστός. Μόνο καθώς εφαρμόζουμε ατή την συμπεριφοράς θα διαπιστώνουμε ότι ο ανεξάντλητος δυναμισμός και η αληθινή αξιοπρέπεια έχουν μόνο μία υπογραφή: την πραότητα.

Μ.Μ.