Αν αφαιρέσουμε από το πνευματικό οικοδόμημα του Χριστιανισμού την έννοια της συγχώρεσης, τότε αυτό αυτόματα καταρρέει. Ο λόγος είναι προφανής, καθώς, μέσα από την οδό της συγχώρεσης, αντιμετωπίζεται το κεντρικό πρόβλημα της ζωής, η αμαρτία.
Το πέμπτο αίτημα της Κυριακής Προσευχής ξεκαθαρίζει ότι η συγχώρεση που διδάσκει ο Χριστός αξιολογείται πάνω στη βάση μιας αμφίδρομης σχέσης. Αυτό σημαίνει ότι έχει νόημα, μόνο όταν ο άνθρωπος, που ποθεί τόσο τη συγχώρεση από τον Θεό, είναι πρόθυμος και ο ίδιος να τη δώσει στους συνανθρώπους του.
Η έννοια της συγχώρεσης
Ο Ιησούς Χριστός μας καλεί να κατανοήσουμε πως δεν μπορούμε να λάβουμε συγχώρεση, αν θεωρούμε ότι δεν αξίζουν να συγχωρεθούν από εμάς αυτοί που μας έχουν πληγώσει, ακριβώς γιατί αυτή η ακαμψία του πνεύματός μας δεν επιτρέπει στο Άγιο Πνεύμα να εργαστεί το θαύμα της αναγέννησης της καρδιάς μας.
Συνεπώς, η έννοια της συγχώρεσης αναδεικνύεται σε θέμα κεφαλαιώδους σημασίας για την ακλόνητη σχέση με τον Θεό, για τις θεραπευμένες ανθρώπινες σχέσεις, αλλά και για την προσωπική ψυχική και συναισθηματική μας ισορροπία.
Όσον αφορά τη σχέση μας με τον Θεό, αξίζει να γνωρίζουμε ότι ο λόγος που καλούμαστε να εισέλθουμε σε ζωντανή σχέση μαζί Του και ο λόγος που αρνείται να θυμάται τις αμαρτίες μας, εντοπίζεται αποκλειστικά και μόνο στο μεγαλειώδες έργο της θυσίας του Ιησού Χριστού για την απολύτρωσή μας από την κατάρα της αμαρτίας και τις ολέθριες συνέπειές της.
Καμία άλλη αιτία δεν μπορεί να βρεθεί για να δικαιολογήσει το άμετρο βάθος της καλοσύνης του Θεού να μας συγχωρεί και να μας καλεί σε ανανέωση της διαθήκης μαζί Του, πέρα από την ασύλληπτη, μα τόσο αληθινή χάρη που εκδηλώθηκε στο σταυρό του Γολγοθά για την κάθε ανθρώπινη ψυχή.
Η συγχώρεση του Θεού
Ο εχθρός της ψυχής μας μάχεται με κάθε πανούργο τέχνασμα, για να διαστρεβλώσει την πραγματικότητα της συγχωρητικής φύσης του Θεού.
Κάποιες φορές, μας πείθει ότι δεν έχουμε λόγους να ζητήσουμε συγχώρεση από τον Θεό, εφόσον είμαστε άνθρωποι με καθαρή συνείδηση και κοινωνική αποδοχή. Ωστόσο, η συγχώρεση του Θεού δεν προορίζεται για τους εγκληματίες και τους παράνομους αποκλειστικά, καθώς, σύμφωνα με την άποψη της Αγίας Γραφής, «Όλοι παρεξέκλιναν, μαζί εξαχρειώθηκαν· δεν υπάρχει αυτός που πράττει το αγαθό· δεν υπάρχει ούτε ένας»(Προς Ρωμαίους 3:12).
Η αμαρτία είναι εκείνη η θανάσιμη πληγή του γένους μας που συντηρεί την απομάκρυνσή μας από τον Θεό και αποτελεί τη μεγαλύτερη τραγωδία της ανθρώπινης εμπειρίας. Έτσι, ενώ από τη μια οι εκδηλώσεις της εκφυλίζουν την ανθρώπινη φύση, μετατρέποντάς την σε εγωκεντρική και απομονωμένη, η θεραπεία της, όπως εκφράστηκε μοναδικά και ανεπανάληπτα στο σταυρό του Γολγοθά, είναι η μόνη οδός, για να εξαγνιστεί ο χαρακτήρας από κάθε ροπή, συνήθεια ή πράξη επανάστασης προς τον Θεό και να συνάψει μαζί Του μια σχέση βαθιάς αγάπης και φιλίας.
Η παραπάνω σκέψη μας βοηθά να προχωρήσουμε ένα βήμα πιο πέρα και να συνειδητοποιήσουμε πως η συγχώρεση που μας προσφέρει ο Θεός δεν είναι απλώς μία νομική πράξη απελευθέρωσης από την καταδίκη του θανάτου.
Ο Θεός δεν επιθυμεί απλώς να Τον γνωρίσουμε ως Αυτόν που μας συγχωρεί, αλλά, κυρίως, ως τον Έναν, που μπορεί να μας αγιάσει.
Μεταμόρφωση
Αν επικεντρωνόμαστε μόνο στη συγχωρητική Του Ιδιότητα, τότε αμβλύνονται οι έλεγχοι του Αγίου Πνεύματος στη συνείδησή μας και προσπερνούμε επιπόλαια ή και περιφρονητικά αυτά που ο Θεός επιθυμεί να μεταμορφωθούν μέσα μας κατά τη δόξα Του.
Ο Θεός μας, με το να μη θέλει απλώς να μας απαλλάξει από το βάρος της αμαρτίας και του ενοχοποιημένου ψυχισμού, αποδεικνύει στην πράξη πόσο πολύ τιμά την ύπαρξή μας. Δε μας συγχωρεί, ως πράξη που δικαιώνει την απέραντη αγαθότητά Του, αλλά, κυρίως, ως πράξη που αποδεικνύει πως το τέλειο θέλημά Του είναι να Του επιτρέψουμε να εργαστεί μέσα μας το θαύμα της απελευθέρωσης από την επιθυμία για την αμαρτία.
Τα λόγια του Δαβίδ: «Kτίσε μέσα μoυ, Θεέ, μία καθαρή καρδιά· και ένα ευθύ πνεύμα ανανέωσε μέσα μoυ» (Ψαλμός 51:10), μας καλούν να ενστερνιστούμε την αιώνια αλήθεια πως το χριστιανικό βίωμα δεν μπορεί να εξαντλείται σε έναν αέναο κύκλο αμαρτίας – συγχώρεσης – αμαρτίας, αλλά σε μία πνευματική πορεία, στη διάρκεια της οποίας, μαθαίνουμε μέσα από τα λάθη μας, τα ομολογούμε και ζητούμε από τον Θεό τη σύνεση και τη σοφία να μην τα επαναλάβουμε.
Αυτή η πορεία οδηγεί σε μία ευλογημένη κατάληξη, μόνο όταν η ανθρώπινη καρδιά έχει κατανοήσει ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος για τον Ουρανό, πέρα από την ειλικρινή και αβίαστη υπακοή στις εντολές του Θεού.
Η τυραννία των ενοχών και της αναξιότητας
Άλλες φορές, ο εχθρός δε χρησιμοποιεί ως όπλο την πνευματική υπερηφάνεια, αλλά την τυραννία των ενοχών και της αναξιότητας, που δεν τολμά να προφέρει το όνομα του Θεού, για να ζητήσει συγχώρεση και να διεκδικήσει μία επανασύνδεση μαζί Του.
Σε αυτή την περίπτωση, ο εχθρός προσπαθεί να μας πείσει πως, όσο και αν ικετεύσουμε τον Θεό, δεν πρόκειται ποτέ να μας συγχωρέσει, είτε γιατί η φύση Του Τον οδηγεί να είναι τιμωρός και εκδικητικός, είτε γιατί αυτό που διαπράξαμε είναι πολύ ανόσιο για τη δική Του αγιότητα.
Σε αυτές τις εισηγήσεις υπάρχει αλήθεια, αλλά είναι αναμεμειγμένη με ολέθριο ψέμα. Είναι αλήθεια ότι ενώπιον του Θεού είμαστε ανάξιοι, αλλά λαμβάνουμε την αξία μας μέσω του Ιησού Χριστού, που, ως Άμωμος Αντικαταστάτης μας, μας δικαιώνει και μας εξαγνίζει.
Είναι αλήθεια ότι ο Θεός συγχωρεί τις αμαρτίες μας, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η μόνη βάση που μπορεί να το κάνει και συνάμα να παραμένει ένας άγιος Θεός, είναι η τρομακτική τραγωδία του Ιησού Χριστού στον σταυρό του Γολγοθά. Επομένως, το να πιστεύουμε ότι οι αμαρτίες μας είναι πολύ βαρύτερες από την απόλυτη απελευθέρωση που λάβαμε, μέσω της τέλειας θυσίας του Σωτήρα μας, είναι αποκλειστικά και μόνο αποτέλεσμα της εξαπάτησής μας από τον εχθρό.
Ο Λόγος του Θεού μάς βεβαιώνει πως «όπως η αμαρτία βασίλευσε διαμέσου τού θανάτου, έτσι και η χάρη να βασιλεύσει διαμέσου τής δικαιοσύνης σε αιώνια ζωή, διαμέσου τού Iησού Xριστού τού Kυρίου μας» (Προς Ρωμαίους 5: 20) και αυτή τη λυτρωτική, πραγματικά, αλήθεια δεν πρέπει να την ξεχνάμε ποτέ, κάθε φορά που ο εχθρός προσπαθεί να μας ισοπεδώσει και να μας κρατήσει μακριά από τα γόνατα της προσευχής και τη βεβαίωση ότι πραγματικά έχουμε έναν Θεό που «θέλει συγχωρήσει αφθόνως»(Ησαίας 55:7).
Συγχώρεση προς τους συνανθρώπους μας
Ευεργετηθήκαμε με την περίσσεια της συγχώρεσης του Θεού, γι’ αυτό οφείλουμε ποτέ να μην ξεχνάμε πως η εξαγνιστική δύναμη της συγχωρητικότητας Του μπορεί να ευλογήσει τη ζωή μας, μόνο όταν και εμείς διδαχτούμε από Εκείνον να την προσφέρουμε με τη δική Του αφθονία και στους άλλους.
Όσον αφορά τις σχέσεις με τους συνανθρώπους μας, θα λέγαμε πως η προτροπή του Ιησού να συγχωρούμε, δυναμιτίζει όλες τις «λογικές» προφάσεις που προβάλλουμε, όταν θέλουμε να στηρίξουμε τη στάση μας απέναντι σε συγκεκριμένες καταστάσεις και ανθρώπους.
Ίσως, χρόνια έχουμε περάσει τη ζωή μας με ρίζες πίκρας και ασήκωτης απέχθειας ή ακόμη και μίσους για ανθρώπους που θεωρούμε ότι μας έβλαψαν και μας αδίκησαν. Ίσως, για χρόνια υποφέρουμε από σκέψεις τοξικές, που δηλητηριάζουν τον ψυχικό και συναισθηματικό μας κόσμο, στερώντας μας τη γαλήνη και την πολυπόθητη ανάπαυση εν Χριστώ.
Δεν είναι δύσκολο να εντοπίσουμε την αιτία. Τη θέτει τόσο λιτά, μα και τόσο σοφά ο Ιησούς στην παραπάνω φράση.
Είναι η συγχώρεση, αυτή η λέξη, που συνιστά μία στάση – μεγαλείο, μέσω της οποίας εμείς από τη μια συμφιλιωθήκαμε με την ουράνια ρίζα μας και από την άλλη κληθήκαμε να πιστέψουμε ότι ο Θεός, που μας συγχώρεσε με τόση ανυπόκριτη αγάπη, επιθυμεί να οικοδομήσουμε τις σχέσεις μας με τους άλλους πάνω στην απαράβατη αρχή της.
Είναι ακριβώς αυτή η στάση ζωής, που, κάποιες φορές, αρνούμαστε να υιοθετήσουμε και έτσι, αναπόφευκτα, καθηλώνουμε τη ζωή μας σε πνευματική στασιμότητα ή, καλύτερα, οπισθοδρόμηση.
Παρανοήσεις
Είναι αλήθεια πως στο θέμα της συγχώρεσης υπάρχουν πολλές παρανοήσεις, με αποτέλεσμα να προχωρούμε σε αποφάσεις και επιλογές, που καταδικάζουν πολλές ανθρώπινες σχέσεις σε ψυχρότητα, καχυποψία ή ακόμα χειρότερα σε διάλυση.
Μία από αυτές είναι πως δεν είμαστε υποχρεωμένοι να συγχωρήσουμε τους άλλους, αν δεν ομολογήσουν το σφάλμα τους.
Σίγουρα, η ομολογία κάνει τα πράγματα πολύ πιο εύκολα, ωστόσο στο συγκεκριμένο αίτημα της Κυριακής Προσευχής δεν εξετάζεται αυτή η περίπτωση. Οπωσδήποτε, κάθε περίπτωση δεν είναι ίδια, ωστόσο ο Θεός δεν επιθυμεί να κατηγοριοποιήσουμε τις καταστάσεις, στην προσπάθειά μας να δικαιολογήσουμε την άρνησή μας να προσφέρουμε συγχώρεση.
Ασφαλώς, υπάρχουν πληγές που είναι βαθύτατες και αιμορραγούν ακόμα και με μια απλή αναπόληση. Μη νομίζουμε ότι ο Ιησούς μας, που υπέφερε από την απόρριψη και το μίσος όσο κανείς άλλος, δεν είναι πρόθυμος να μας καταλάβει.
Όμως, ακριβώς επειδή μας καταλαβαίνει, μας καλεί να δεχτούμε τη δική Του δύναμη, ώστε η πνευματική μας ζωή να διευρυνθεί, να βαθύνει και να μεταμορφωθεί κατά τη δόξα Του, μέσα από το πνεύμα της συγχώρεσης.
Επιθυμεί να μας απελευθερώσει από την παρανόησή μας ότι στερώντας από τους άλλους τη χαρά της συγχώρεσής τους, τους κάνουμε να υποφέρουν και έτσι παίρνουμε την εκδίκησή μας.
Στην πραγματικότητα, όμως, εμείς υποφέρουμε περισσότερο, καθώς η παρατεταμένη μνησικακία εγκλωβίζει τη ζωή μας με το χειρότερο τρόπο, γιατί συνιστά μία μορφή δεσμών του νου και της καρδιάς, που είναι από τα πιο βασανιστικά και ψυχοφθόρα.
Πατέρα, συγχώρεσέ τους…
Αν το βρίσκουμε δύσκολο να συγχωρέσουμε, χρειαζόμαστε να πιστέψουμε ότι ο Θεός και θέλει και μπορεί να μας ευλογήσει με τη δύναμή Του, ώστε να βαδίσουμε στο δύσκολο, αλλά τόσο ανακουφιστικό δρόμο της συγχώρεσης.
Έτσι, κάθε φορά που ο εγωισμός μας ζητά να κάνει την επανάστασή του μέσα μας και να μας φυλακίσει σε ένα στείρο τρόπο σκέψης, ας φέρνουμε στο νου μας την αλησμόνητη, πραγματικά, στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία, τότε που Εκείνος, ο Οποίος είχε όλο το δικαίωμα να αρνηθεί τη συγγνώμη Του, πρόφερε με συγκλονιστική συγκατάβαση: «Πατέρα, συγχώρεσέ τους· επειδή, δεν ξέρουν τι κάνουν» (Κατά Λουκάν 23:34).
Ό,τι και αν μας έχουν κάνει, δεν μπορεί ποτέ να είναι πιο μεγάλο από αυτό που κόστισε στον Ιησού Χριστό η δική μας αποστασία. Όπως και αν μας έχουν προσβάλλει ή πικράνει, η καλύτερη επιλογή δεν είναι να περάσουμε όλη μας τη ζωή μεμψιμοιρώντας και αναμοχλεύοντας το δυσάρεστο παρελθόν μας.
Η καλύτερη επιλογή, θα λέγαμε η κάλλιστη επιλογή, είναι να ζητήσουμε τη θεραπεία των πληγών μας από τον Ιησού Χριστό και με γενναιοψυχία και αποφασιστικότητα, να λύσουμε τους συνανθρώπους μας από τις νοητικές αλυσίδες που δημιουργεί η έλλειψη συγχώρεσης.
Θα εκπλαγούμε με τη γαλήνη που θα απλωθεί σε όλο μας το είναι, μία γαλήνη απόλυτης ελευθερίας και συνάμα λυτρωτικής επίγνωσης ότι ενεργήσαμε με τρόπο που έφερε αγαλλίαση του Θεού μας. Τελικά, η μεγαλύτερη ευεργεσία δε βιώνεται από αυτόν που συγχωρούμε, αλλά από εμάς που προσφέρουμε τη συγχώρεση.
Διάβασε επίσης:
Και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν, αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού
