ΣΑΛΠΙΓΓΕΣ: ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ Ή ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ;
Ένα από τα πιο σημαντικά θέματα σχετικά με τις σάλπιγγες είναι η χρονική περίοδος που εκτυλίσσονται τα γεγονότα, αν συνέβησαν δηλαδή ήδη κάποια στιγμή στην ιστορία ή αν είναι μελλοντικά. Επιπλέον ερωτήματα που χρίζουν εξέτασης είναι η σχέση τους με τον καιρό της θλίψης, το κλείσιμο της θύρας της χάριτος, την αρπαγή της Εκκλησίας και τη Δευτέρα Παρουσία. Εφόσον η περικοπή που αφορά στις σάλπιγγες καταλαμβάνει σχεδόν το 20% του βιβλίου της Αποκάλυψης είναι σημαντικό να καταλήξουμε σε μια εμπεριστατωμένη ερμηνεία.
Μερικοί σχολιαστές διδάσκουν ότι τα γεγονότα των σαλπισμάτων αποτελούν μία ανασκόπηση πτυχών της ιστορίας, συγκρίνοντας τα με το πρότυπο που ακολουθεί το βιβλίο του Δανιήλ. Στον Δανιήλ συναντάμε μια σειρά οραμάτων να αναφέρονται στην ιστορική διαδοχή των αυτοκρατοριών, με κάθε πρόσθετο όραμα να εμπλουτίζει τις λεπτομέρειες για τα γεγονότα της ίδιας χρονικής περιόδου. Ωστόσο, στην προσπάθειά μας να εφαρμόσουμε αυτή την προσέγγιση στις πληγές των σαλπίγγων προκύπτουν κάποια προβλήματα.
Πρώτον, το βιβλίο του Δανιήλ αποτελεί μια σειρά οραμάτων διάσπαρτη με προσωπικές ιστορίες από τη ζωή του Δανιήλ στη Βαβυλώνα. Η Αποκάλυψη όμως παρουσιάζεται ως ένα ενιαίο όραμα με διαφορετικές σκηνές, σαν να μιλάμε για ένα μόνο όραμα του βιβλίου του Δανιήλ.[1] Επιπλέον, τα στοιχεία του κάθε επαναλαμβανόμενου οράματος του Δανιήλ συσχετίζονται άμεσα, κάτι τέτοιο όμως δεν συμβαίνει με τις επτά εκκλησίες, τις σφραγίδες και τις σάλπιγγες στην Αποκάλυψη.[2]
Αντί για τις επαναλαμβανόμενες ιστορικές αναφορές του βιβλίου του Δανιήλ, στην Αποκάλυψη έχουμε το χιαστό ρητορικό σχήμα που οργανώνει τη δομή του βιβλίου και βοηθά στην κατανόησή του.
Το ευρύτερο πλαίσιο των σαλπίγγων δεν τους επιτρέπει να ερμηνευτούν με βάση γεγονότα που έλαβαν χώρα στο μακρινό ιστορικό παρελθόν. Στο έβδομο κεφάλαιο δίνεται η εντολή στους τέσσερις αγγέλους να κρατήσουν: “τους τέσσερις ανέμους της γης, για να μη πνέει ο άνεμος επάνω στη γη ούτε επάνω στη θάλασσα ούτε επάνω σε κάθε δέντρο… λέγοντας: Μη βλάψετε τη γη ούτε τη θάλασσα ούτε τα δέντρα, μέχρις ότου σφραγίσουμε τους δούλους του Θεού μας επάνω στα μέτωπά τους” (Αποκάλυψη 7:1-3). Στα επόμενα εδάφια βλέπουμε ότι αυτό το σφράγισμα αφορά τους 144.000. “Και άκουσα τον αριθμό των σφραγισμένων· 144.000 ήσαν σφραγισμένοι από κάθε φυλή των γιων Ισραήλ” (Αποκάλυψη 7:4). Το σφράγισμα των 144.000 σαφέστατα είναι γεγονός του έσχατου καιρού, όπως είδαμε στο έβδομο κεφάλαιο και θα δούμε πάλι στο κεφάλαιο 14. Καθώς ξεκινούν τα σαλπίσματα, καταστροφές πέφτουν στη γη, τη θάλασσα και τα δέντρα, ακριβώς στα ίδια πράγματα που δεν πρέπει να βλαφτούν μέχρι το σφράγισμα των 144.000· συνεπώς οι σάλπιγγες σίγουρα αφορούν γεγονότα του έσχατου καιρού.
Επιπλέον, δίνεται η εντολή στις ακρίδες της πέμπτης σάλπιγγας “να μη βλάψουν το χορτάρι της γης ούτε κανένα χλωρό είδος ούτε κανένα δέντρο· παρά μονάχα τους ανθρώπους, που δεν έχουν τη σφραγίδα του Θεού επάνω στα μέτωπά τους” (Αποκάλυψη 9:4). Μολονότι αρκετές φορές συναντάμε την έννοια της σφραγίδας στην Αγία Γραφή,[3] αυτό το εδάφιο αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη σφραγίδα, “τη σφραγίδα του Θεού επάνω στα μέτωπα”. Η σφραγίδα αυτή αναφέρεται στη σφραγίδα της Αποκάλυψης 7:3,4, και έχει άμεση σχέση με το σφράγισμα των 144.000. Επομένως τα γεγονότα της πέμπτης σάλπιγγας διαδραματίζονται μετά το σφράγισμα των 144.000 και όχι στο ιστορικό παρελθόν.
Επίσης, ο στρατός των ακριδών (Αποκάλυψη 9:3-12) είναι ο ίδιος με αυτόν που αναφέρεται στο βιβλίο του Ιωήλ (βλ. 9:3 Ο Στρατός των Ακριδών ). Το ευρύτερο πλαίσιο αφορά τον έσχατο καιρό, την “Ημέρα του Κυρίου” (Ιωήλ 1:15), όταν “ο ήλιος και το φεγγάρι θα κατασκοτεινιάσουν” (Ιωήλ 2:10). Η μάχη του στρατού των ακριδών συνδέεται με την τελευταία μάχη μεταξύ του Βασιλιά του Βορρά και του Βασιλιά του Νότου η οποία εκτυλίσσεται “στον έσχατο καιρό” (Δανιήλ 11:40, βλ. 9: Οι Βασιλιάδες του Βορρά και του Νότου ).
Προσπάθειες να θέσουμε τα γεγονότα των επτά σαλπίγγων στο ιστορικό παρελθόν είχαν ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν φανταστικές, υποθετικές ερμηνείες των συμβολισμών, με αναφορές σε ασαφή ιστορικά γεγονότα που δεν συναντάμε ούτε σε μια συνηθισμένη εγκυκλοπαίδεια και την παράβλεψη κάποιων λεπτομερειών των προφητειών οι οποίες αν όντως αποτελούσαν μέρος της ιστορίας θα ήταν εύκολα αναγνωρίσιμες.[4]
Άλλοι σχολιαστές καταλήγουν ότι τα γεγονότα των σαλπίγγων συντελούνται μετά το “κλείσιμο της θύρας της χάριτος”, ότι η πτώση του θυμιατηρίου δείχνει ότι ο Ιησούς δεν μεσιτεύει πλέον στο ουράνιο αγιαστήριο και ότι η συγχώρηση των αμαρτιών δεν είναι πλέον δυνατή. Πράγματι στη διάρκεια των γεγονότων της έκτης σάλπιγγας δεν υπάρχει μετάνοια “και οι υπόλοιποι από τους ανθρώπους, που δεν θανατώθηκαν μ’ αυτές τις πληγές… δεν μετανόησαν” (Αποκάλυψη 9:20,21). Ωστόσο, ζητείται από τον Ιωάννη να προφητεύσει και πάλι (Αποκάλυψη 10:11) και μετά το έργο των δύο μαρτύρων (Αποκάλυψη 11:1-13) “και οι υπόλοιποι έγιναν έντρομοι, και έδωσαν δόξα στον Θεό του ουρανού” (Αποκάλυψη 11:11,13), κάτι που αποτελεί μια ολοφάνερη ανταπόκριση στη μεγάλη έκκληση της Αποκάλυψη 14:7, “Φοβηθείτε τον Θεό, και δώστε δόξα σ’ αυτόν”. Μια έκκληση που γίνεται πριν το κλείσιμο της θύρας της χάριτος (βλ. 15:5-8 Το κλείσιμο της θύρας της χάριτος ). Επιπλέον, όταν σάλπισε η έβδομη σάλπιγγα, άνοιξε “ο ναός του Θεού μέσα στον ουρανό, και φάνηκε η κιβωτός της διαθήκης του μέσα στον ναό του” (Αποκάλυψη 11:19), δηλαδή η θύρα του ελέους είναι ακόμα ανοιχτή.
Το γεγονός που σηματοδοτεί το τέλος της περιόδου χάριτος συμβαίνει πριν πέσουν οι τελευταίες επτά πληγές, “ο ναός γέμισε με καπνό από τη δόξα του Θεού, και από τη δύναμή Του· και κανένας δεν μπορούσε να μπει μέσα στον ναό” (Αποκάλυψη 15:8).
Τέλος, αρκετοί ευαγγελικοί σχολιαστές ακολουθούν ένα εντελώς διαφορετικό χρονοδιάγραμμα των γεγονότων, όπου οι πιστοί μεταφέρονται στον ουρανό (η “αρπαγή της εκκλησίας”) πριν την περίοδο της μεγάλης θλίψης και πριν το σάλπισμα των σαλπιγγών. Όμως αυτή η θεωρία δεν στηρίζεται στην Αγία Γραφή, (βλ. 9: Η Αρπαγή - Πότε; και Παράρτημα 4). Σύμφωνα με αυτή την ερμηνεία τα γεγονότα των σαλπίγγων διαδραματίζονται στη μεγάλη θλίψη, μετά το σφράγισμα των 144.000 και πριν το κλείσιμο της θύρας της χάριτος. Σην διάρκεια των γεγονότων των σαλπίγγων ο Θεός θα απευθύνει μια τελευταία, σημαντική έκκληση μετάνοιας σε εκείνους που βρίσκονται στη “Βαβυλώνα” (ενώ οι πιστοί θα είναι στον ουρανό).
Συνέχισε στη επόμενη παράγραφο: ΕΠΤΑ ΣΑΛΠΙΓΓΕΣ: ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΕΣ Ή ΣΥΜΒΟΛΙΚΕΣ;
[1] Στο βιβλίο του Δανιήλ υπάρχουν επαναλήψεις της ιστορίας. Ωστόσο, κάθε επανάληψη είναι μέρος ενός ξεκάθαρα διαφορετικού οράματος στο οποίο ο προφήτης αναφέρει τη χρονική περίοδο, την τοποθεσία που βρισκόταν όταν του παρουσιάστηκε το όραμα και τι ακριβώς συμβαίνει στον ίδιο. Για παράδειγμα, το όραμα του ογδόου κεφαλαίου με το κριάρι, τον τράγο και το μικρό κέρατο ξεκινάει “κατά τον τρίτο χρόνο της βασιλείας του βασιλιά Βαλτάσαρ... ήμουν στα Σούσα, τη βασιλική πόλη, που είναι στην επαρχία του Ελάμ, και είδα στην όραση, και εγώ ήμουν κοντά στον ποταμό Ουλαΐ” (Δανιήλ 8:1,2, βλ. επίσης Δανιήλ 2:1, 7:1, 9:1, 10:1,4). Το βιβλίο της Αποκάλυψης δεν κάνει αυτούς τους ξεκάθαρους διαχωρισμούς· ο Ιωάννης απλώς αναφέρει το σκηνικό του οράματος μια φορά, στην αρχή (Αποκάλυψη 1:9,10).
Επιπλέον, το ιστορικό μέρος κάθε οράματος του Δανιήλ ξεκινάει τη χρονική περίοδο του οράματος και όχι κάποια χρόνια πριν ή μετά. Αντιθέτως, οι περισσότερες ιστορικές ερμηνείες των γεγονότων των σαλπίγγων δεν ξεκινούν την περίοδο που ήταν εξόριστος ο Ιωάννης στην Πάτμο (γύρω στο 95 μ.Χ.), αλλά σε μια προγενέστερη ή μεταγενέστερη χρονική περίοδο.
[2] Οι λεπτομέρειες κάθε οράματος του Δανιήλ συνδέονται μεταξύ τους. Για παράδειγμα, τα σιδερένια πόδια και τα δέκα δάχτυλα των ποδιών της τέταρτης αυτοκρατορίας στο Δανιήλ 2 συνδέονται με τα σιδερένια δόντια και τα δέκα κέρατα της τέταρτης αυτοκρατορίας στο Δανιήλ 7. Παρομοίως, τα τέσσερα κεφάλια της τρίτης αυτοκρατορίας στο κεφάλαιο 7 συνδέονται με τα τέσσερα κέρατα προς τους τέσσερις ανέμους του ουρανού στο κεφάλαιο 8 και με τη βασιλεία που “θα συντριφτεί, και θα διαιρεθεί στους τέσσερις ανέμους του ουρανού” στο κεφάλαιο 11.
Αντιθέτως, οι συμβολισμοί και οι λεπτομέρειες των σαλπισμάτων δεν μπορούν να συσχετιστούν με άλλες ‘ιστορικές’ περικοπές (τις επτά εκκλησίες ή τις επτά σφραγίδες). Για παράδειγμα, τα στοιχεία της πρώτης σάλπιγγας είναι χαλάζι, φωτιά, αίμα, δέντρα, χορτάρι και κάψιμο. Όλα αυτά δεν μπορούν να συνδεθούν με τα στοιχεία της πρώτης εκκλησίας (τα επτά αστέρια, τις χρυσές λυχνίες, τους ψευδοαποστόλους) ή με τα στοιχεία της πρώτης σφραγίδας (το πρώτο ζώο, τη φωνή βροντής, το λευκό άλογο, το τόξο, τα στεφάνια και τη νίκη). Παρόμοια και για τις υπόλοιπες σάλπιγγες είναι αδύνατη η σύνδεσή τους με τις αντίστοιχες σφραγίδες ή εκκλησίες.
[3] Όπως η σφραγίδα του Αγίου Πνεύματος (Εφεσίους 1:13, 4:30, Β΄ Κορινθίους 1:22), η σφραγίδα της περιτομής (Ρωμαίους 4:11) και η σφραγίδα της αποστολής (Α΄ Κορινθίους 9:2).
[4] Στην ιστορική μέθοδο ερμηνείας του Δανιήλ κάθε θηρίο, μέταλλο και κέρατο μπορούν να ταυτιστούν με κάποια ευρέως γνωστά ιστορικά γεγονότα. Η πλειοψηφία όμως των μελετητών που υποστηρίζουν μια ιστορική ερμηνεία των σαλπισμάτων της Αποκάλυψης δεν προσπαθούν καν να εφαρμόσουν κάπου στην ιστορία τα επιμέρους χαρακτηριστικά τους (όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της Αποκάλυψη 9:7-10 με τις ακρίδες, τις τρίχες σαν τρίχες γυναικών, τα δόντια σαν δόντια λιονταριών, τους σιδερένιους θώρακες, τις φτερούγες σαν φωνή από άμαξες και τις ουρές όμοιες με σκορπιούς).