Η ΨΥΧΗ ΚΟΙΜΑΤΑΙ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
Η Αγία Γραφή διδάσκει ξεκάθαρα ότι ο πρώτος θάνατός είναι ύπνος[1] στον οποίο δεν υπάρχει συνείδηση.[2] Ο ύπνος θα τερματιστεί την ημέρα της ανάστασης, είτε “στην πρώτη ανάσταση” στη Δευτέρα Παρουσία, είτε στη δεύτερη ανάσταση 1000 χρόνια αργότερα. Εκείνη την περίοδο οι νεκροί θα κριθούν[3] και “όποιος δεν βρίσκεται γραμμένος στο βιβλίο της ζωής θα ριχθεί στη λίμνη της φωτιάς” , στην οποία θα αφανιστούν πλήρως και το σώμα και η ψυχή τους.
Τα περισσότερα δόγματα διδάσκουν ότι η ψυχή πηγαίνει κατευθείαν στον παράδεισο ή στην κόλαση τη στιγμή που ο άνθρωπος πεθαίνει. Αυτή η διδασκαλία όμως αντιτίθεται στην ουσία της κρίσης. Αν ο Θεός δίνει στους ανθρώπους τον ‘μισθό’ τους όταν πεθαίνουν, ποιος ο σκοπός της κρίσης; Θα σύρει τις ψυχές από την κόλαση για να τις καταδικάσει και μετά θα τις ξαναρίξει πίσω στη φωτιά; Θα ανακαλύψει στην κρίση ότι κάποιοι που βρίσκονταν στην κόλαση ή στον παράδεισο βρέθηκαν εκεί κατά λάθος; Μήπως η ανάσταση και η κρίση θα δώσουν στους ασεβείς ένα νέο σώμα, ώστε να αισθανθούν τον σωματικό και τον ψυχικό πόνο; Προφανώς, όχι!
Επιπλέον, η θεωρία αυτή έρχεται σε αντίθεση με τις διδαχές της Αγίας Γραφής. Η περικοπή Α΄ Θεσσαλονικείς 4:13-18 καθιστά σαφές ότι δεν είναι η στιγμή του θανάτου αλλά η ανάσταση των νεκρών όταν “όσοι έχουν κοιμηθεί” θα σηκωθούν “σε συνάντηση (με) τον Κύριο στον αέρα”. “Όταν ο Χριστός, η ζωή μας, φανερωθεί, τότε κι εσείς θα φανερωθείτε μαζί Του μέσα σε δόξα” (Κολοσσαείς 3:4). Ο απόστολος Παύλος, αναμένοντας την εκτέλεσή του (“ο καιρός της αναχώρησης μου έφτασε” εδάφιο 6), είπε: “Τώρα πλέον, μου απομένει το στεφάνι της δικαιοσύνης, το οποίο ο Κύριος θα μου αποδώσει κατά την ημέρα εκείνη , ο δίκαιος κριτής· και όχι μονάχα σε μένα, αλλά και σε όλους όσους επιποθούν την επιφάνειά Του ” (Β΄ Τιμόθεο 4:7,8). Ο Χριστός είπε: “Έρχομαι πάλι, και θα σας παραλάβω κοντά σε μένα, για να είστε κι εσείς, όπου είμαι εγώ” (Ιωάννην 14:3). Κανένα από αυτά τα εδάφια δεν θα είχε νόημα αν η αποχωρισμένη από το σώμα ψυχή πάει αμέσως στον Θεό τη στιγμή του θανάτου.
Μερικοί διατείνονται ότι η αναφορά του Χριστού στον ληστή στο σταυρό (Λουκάν 23:43) αποτελεί απόδειξη ότι οι άνθρωποι πηγαίνουν στον παράδεισο μόλις πεθάνουν, μια προσεκτική όμως εξέταση του αρχαίου κειμένου[4] δείχνει ότι ο ληστής, όπως όλοι οι άνθρωποι, θα περιμένει την ανάσταση για να βρεθεί με τον Χριστό. Η παραβολή του πλούσιου και του Λαζάρου (Λουκάν 16:19-31) επίσης χρησιμοποιείται για να στηρίξει τη θεωρία ότι οι άνθρωποι πηγαίνουν στον παράδεισο ή στην κόλαση μόλις πεθάνουν, μια προσεκτική όμως μελέτη[5] δείχνει ότι αυτή η άποψη δεν συνάδει με το κείμενο. Το θέμα είναι ότι ούτε αυτές οι περικοπές, ούτε άλλες στην Αγία Γραφή υποστηρίζουν την άποψη ότι οι άνθρωποι πηγαίνουν απευθείας στον παράδεισο ή στην κόλαση μόλις πεθάνουν και σίγουρα δεν υπάρχουν περικοπές που να υποδηλώνουν ότι οι αμαρτωλοί πάνε κατευθείαν στην κόλαση όπου η ψυχή τους ζει μέσα στη μιζέρια, ενώ περιμένουν την ανάσταση και την κρίση που θα τους παραδώσει σε ακόμα περισσότερα βασανιστήρια αιώνια. Βλ. επίσης ενότητα 6:9,10 Ψυχές κάτω από το θυσιαστήριο .
Συνέχισε στη επόμενη παράγραφο: ΑΓΑΠΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΟ ΦΟΒΟ;
[1] Βλ. Ιωάννην 11:11-14, Λουκάν 8:52-55, Δανιήλ 12:2, Πράξεις 7:59,60, Α΄ Θεσσαλονικείς 4:13-17, Ιωάννην 6:29,40,44, Ιώβ 3:11-14, Ιερεμίας 51:39,57.
[2] Για παράδειγμα: “Επειδή, οι ζωντανοί γνωρίζουν ότι θα πεθάνουν· οι νεκροί, όμως, δεν γνωρίζουν τίποτε… δεν υπάρχει πράξη ούτε λογισμός ούτε γνώση ούτε σοφία στον Άδη, όπου πηγαίνεις” (Εκκλησιαστής 9:5,6,10, βλ. επίσης Ψαλμοί 6:5, 115:17, 146:4, Ιώβ 14:12).
[3] Ιωάννην 12:48, Πράξεις 17:31, Ρωμαίους 2:15,16, Ρωμαίους 14:10-12, Α΄ Κορινθίους 4:4,5, Α΄ Κορινθίους 6:2,3, Β΄ Τιμόθεο 4:1.
[4] Η δήλωση του Χριστού στον ληστή (“Σε διαβεβαιώνω, σήμερα θα είσαι μαζί μου στον παράδεισο” Λουκάν 23:43) φαίνεται να στηρίζει την άποψη ότι ο ληστής (και κατ’ επέκταση όλοι οι πιστοί που πεθαίνουν) θα βρισκόταν στον παράδεισο την ημέρα του θανάτου του. Ωστόσο, ο Χριστός κατέστησε σαφές ότι δεν πήγε στο παράδεισο εκείνη την ημέρα· δυο μέρες μετά το θάνατό Του, ο Χριστός είπε στη Μαρία τη Μαγδαληνή, “δεν ανέβηκα ακόμα προς τον Πατέρα μου” (Ιωάννην 20:17). Στην ουσία, το μπέρδεμα είναι θέμα στίξης. Το αρχαίο κείμενο, που γράφτηκε με κεφαλαία γράμματα χωρίς σημεία στίξης (καθώς η μετατροπή σε μικρά γράμματα έγινε περίπου στον 9ο αι. μ.Χ.) λέει: ΑΜΗΝ ΣΟΙ ΛΕΓΩ ΣΗΜΕΡΟΝ ΜΕΤ ΕΜΟΥ ΕΣΗ ΕΝ ΤΩ ΠΑΡΑΔΕΙΣΩ. Αν το κόμμα (που προστέθηκε μετά, από συντάκτες ή αντιγραφείς του Ευαγγελίου του Λουκά) είχε τεθεί μετά τη λέξη ‘σήμερον’ αντί πριν, το νόημα έχει ως εξής: “σήμερα σου λέω, θα είσαι μαζί μου στο παράδεισο”. Μερικοί θεωρούν ότι ο παράδεισος αποτελεί κάποιο μέρος ανάπαυσης και όχι την αιώνια παρουσία του Θεού. Ωστόσο η Αποκάλυψη 2:7 δείχνει ότι ο παράδεισος είναι εκεί όπου βρίσκεται το δέντρο της ζωής και η Αποκάλυψη 22:1-3 επιβεβαιώνει ότι το δέντρο της ζωής βρίσκεται μπροστά στον θρόνο του Θεού.
[5] Σε μεγάλο βαθμό η σύγχυση σχετικά με την κόλαση και την κατάσταση των νεκρών βασίζεται στην παρεξήγηση της παραβολής του Ιησού σχετικά με τον πλούσιο και τον Λάζαρο. “Υπήρχε δε κάποιος άνθρωπος πλούσιος, και ντυνόταν με πορφύρα, και στολή από βύσσο, ευφραινόμενος καθημερινά με μεγαλοπρέπεια. Υπήρχε και ένας φτωχός, με το όνομα Λάζαρος, γεμάτος πληγές, τον οποίο έβαζαν κοντά στην πύλη του, και επιθυμούσε να χορτάσει από τα ψίχουλα, που έπεφταν από το τραπέζι του πλουσίου αλλά, και τα σκυλιά, καθώς έρχονταν, έγλειφαν τις πληγές του. Πέθανε, όμως, ο φτωχός και φέρθηκε από τους αγγέλους στον κόλπο του Αβραάμ. Πέθανε δε και ο πλούσιος και θάφτηκε. Και μέσα στον Άδη, καθώς ύψωσε τα μάτια του, ενώ βρισκόταν μέσα σε βάσανα, βλέπει από μακριά τον Αβραάμ, και τον Λάζαρο στην αγκαλιά του˙ κι αυτός, αφού φώναξε, είπε: Πατέρα Αβραάμ, ελέησέ με, και στείλε τον Λάζαρο, για να βουτήξει την άκρη του δαχτύλου του στο νερό, και να δροσίσει τη γλώσσα μου˙ επειδή, βασανίζομαι μέσα σε τούτη τη φλόγα. Και ο Αβραάμ είπε: Παιδί μου, θυμήσου ότι απόλαυσες τα αγαθά σου στη ζωή σου και ο Λάζαρος παρόμοια τα κακά˙ τώρα, αυτός μεν παρηγορείται, εσύ, όμως βασανίζεσαι. Κι εκτός όλων τούτων, ανάμεσα σε μας και σε σας υπάρχει στηριγμένο ένα μεγάλο χάσμα, ώστε αυτοί που θέλουν να διαβούν από εδώ σε σας, να μη μπορούν, ούτε και οι από εκεί να διαπεράσουν προς εμάς. Και είπε: Σε παρακαλώ, λοιπόν, πατέρα, στείλ’ τον στον οίκο του πατέρα μου˙ επειδή, έχω πέντε αδελφούς, για να δώσει μαρτυρία σ’ αυτούς, ώστε να μην έρθουν κι αυτοί σε τούτο τον τόπο του βασανισμού. Λέει σ’ αυτόν ο Αβραάμ: Έχουν τον Μωυσή και τους προφήτες, ας ακούσουν αυτούς. Κι εκείνος είπε: Όχι, πατέρα Αβραάμ, αλλά αν κάποιος από τους νεκρούς πάει σ’ αυτούς, θα μετανοήσουν. Είπε δε σ’ αυτόν: Αν δεν ακούν τον Μωυσή και τους προφήτες, ούτε, αν κάποιος αναστηθεί από τους νεκρούς, θα πεισθούν” (Λουκάν 16:19-31).
Είναι προφανές ότι ο Χριστός διηγείται μια γνωστή ιστορία για να θίξει ένα σημαντικό σημείο, αλλά δεν απέδωσε μεγάλη σημασία στις λεπτομέρειες. Αυτό είναι σύμφωνο με την προηγούμενη παραβολή του άδικου οικονόμου, η οποία είχε τον σκοπό να διδάξει ότι “δεν μπορείτε να δουλεύετε τον Θεό και τον μαμωνά” (εδ. 13) δεν είχε σκοπό όμως να διδάξει ότι θα πρέπει να κλέψουμε τα αφεντικά μας, για να προνοούμε για το μέλλον μας (εδ. 4-8). Η διδασκαλία της παραβολής του πλούσιου και του Λαζάρου, είναι ότι τα θαύματα, συμπεριλαμβανομένης και της ανάστασης των νεκρών (που πραγματικά συνέβη στον φίλο του Χριστού τον Λάζαρο), δεν θα πείσουν εκείνους που δεν ήταν πρόθυμοι να δεχτούν τη μαρτυρία της Αγίας Γραφής (και γι’ αυτό ο Χριστός είπε: “Έχουν τον Μωυσή και τους προφήτες· ας ακούσουν αυτούς”).
Μερικοί αναγνώστες όμως, επιμένουν ότι πρέπει να θεωρήσουμε αυτή την παραβολή ως κυριολεκτική. Ωστόσο, ακόμα και μια κυριολεκτική ερμηνεία δεν στηρίζει τη θεωρία ότι η ψυχή πηγαίνει σε έναν αιώνιο παράδεισο ή μια αιώνια κόλαση μόλις πεθάνει ο άνθρωπος. Στην ιστορία και ο πλούσιος και ο Λάζαρος είχαν φυσικά σώματα - ο πλούσιος ήθελε νερό για τη γλώσσα του (που δεν θα ήταν χρήσιμο σε μια άυλη ψυχή) και ήθελε να το φέρει ο Λάζαρος στο δάχτυλό του. Φυσικά σώματα δεν θα υπάρξουν μέχρι την ανάσταση, στην παρουσία του Χριστού για τον Λάζαρο και μετά τη χιλιετία για τον πλούσιο.
Το γεγονός ότι ο πλούσιος δεν γνώριζε ότι είχαν περάσει χιλιάδες χρόνια και ότι οι αδελφοί είχαν πεθάνει πάρα πολλά χρόνια πριν, συμφωνεί με τη διδασκαλία ότι οι νεκροί κοιμούνται στον τάφο και δεν γνωρίζουν τίποτε σχετικά με τα χρόνια που έχουν περάσει. Επίσης, ο Αβραάμ δεν εξήγησε τα άσχετα γεγονότα που είχαν συμβεί ενόσω ο πλούσιος κοιμόταν· του είπε απλά ότι δεν υπάρχει μια δεύτερη ευκαιρία για σωτηρία μετά το θάνατο, ούτε υπάρχει τρόπος να περάσει από την κόλαση στον παράδεισο, ούτε υπάρχει μεσιτεία, ούτε από τους “αγίους” (όπως τον Λάζαρο), ώστε να αλλάξει η καταδίκη του. Σύμφωνα με τη διδασκαλία του Ιησού Χριστού, ο πλούσιος, που δεν φοβήθηκε “Αυτόν που μπορεί να απολέσει και την ψυχή και το σώμα μέσα στη γέεννα” (Ματθαίον 10:28), τελικά ρίχτηκε “στην αιώνια φωτιά που είναι ετοιμασμένη για τον διάβολο και για τους αγγέλους του” (Ματθαίον. 25:41). Η φωτιά θα επιτελέσει το έργο της καταστροφής και “δεν θα αφήσει ρίζα και κλαδί” (Μαλαχίας 4:1)· σαν το διάβολο, τους επαναστάτες αγγέλους και τις μάζες των αμετανόητων ανθρώπων που θα είναι εκεί μαζί του, ο πλούσιος “δεν θα υπάρξει μέχρι τον αιώνα” (Ιεζεκιήλ 28:19).