ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Αποκάλυψη κεφάλαιο 2 | www.revelationofjesus.net ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - το κείμενοΠΡΟΣ ΤΙΣ ΕΠΤΑ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣΕΦΕΣΟΣ 2:1-5 Η ΠΡΩΤΗ ΑΓΑΠΗ2:2,6 ΨΕΥΔΑΠΟΣΤΟΛΟΙ ΚΑΙ ΝΙΚΟΛΑΪΤΕΣΣΜΥΡΝΗ 2:8,9 ΘΛΙΨΗ, ΦΤΩΧΕΙΑ, ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΣΑΤΑΝΑ2:10 ΔΙΩΓΜΟΣΠΕΡΓΑΜΟΣ 2:12,13 Ο ΘΡΟΝΟΣ ΤΟΥ ΣΑΤΑΝΑΑΝΤΙΠΑΣ2:14 Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΒΑΛΑΑΜ2:15 ΔΙΔΑΧΗ ΤΩΝ ΝΙΚΟΛΑΪΤΩΝ2:16 ΜΕΤΑΝΟΗΣΕ, ΕΙΔΑΛΛΩΣΘΥΑΤΕΙΡΑ 2:18-20 ΑΦΗΝΕΙΣ ΤΗΝ ΙΕΖΑΒΕΛΗ ΑΛΗΘΙΝΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ2:21-23 ΤΟ ΚΡΕΒΑΤΙ ΤΗΣ ΘΛΙΨΗΣ ΤΗΣ ΙΕΖΑΒΕΛ2:24-29 ΚΡΑΤΗΣΤΕ ΤΟ, ΜΕΧΡΙΣ ΟΤΟΥ ΕΡΘΩ

ΑΝΤΙΠΑΣ

Παρόλο που η Εκκλησία είχε αρχίσει να οργανώνεται σε επίσημη θρησκεία του κράτους, οι επίσκοποι και οι εκκλησίες τους στα μεγάλα χριστιανικά κέντρα διέθεταν ακόμη έναν βαθμό ανεξαρτησίας, όπως λ.χ. στην Αλεξάνδρεια και στην Αντιόχεια. Υπήρχε όμως έντονη διαφωνία και αντιπαράθεση σχετικά με θέματα όπως η φύση του Θεού και του Χριστού. Το μήνυμα της Περγάμου φαίνεται να απευθύνεται στους Χριστιανούς που συνέχιζαν να εναντιώνονται σε κάποιες ετεροδιδασκαλίες που παρουσιάστηκαν μέσα στην κρατική εκκλησία - “Κατοικείς, όπου είναι ο θρόνος του σατανά· και κρατάς το όνομά μου, και δεν αρνήθηκες την πίστη μου, και στις ημέρες κατά τις οποίες υπήρχε ο Αντίπας, ο πιστός μου μάρτυρας, που φονεύθηκε κοντά σας, όπου κατοικεί ο σατανάς” (Αποκάλυψη 2:13).

Σύμφωνα με την παράδοση της Ορθοδοξίας,[1] ο Αντίπας ήταν ο επίσκοπος της Περγάμου στη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Δομιτιανού (81-96 μ.Χ.). Η Πέργαμος αποτελούσε κέντρο παγανιστικής λατρείας και ο Αντίπας εξόρκιζε δαιμόνια από όποιον ζητούσε τη βοήθειά του. Οι ειδωλολάτρες ιερείς άρχισαν να βλέπουν όνειρα στα οποία τα δαιμόνια εμφανίζονταν και τους έλεγαν ότι φοβούνται τον Αντίπα τόσο πολύ, που τράπηκαν σε φυγή από την πόλη. Οι ιερείς ξεσήκωσαν τους ειδωλολάτρες της πόλης για να συλλάβουν τον Αντίπα και να τον παραδώσουν στον κυβερνήτη, ο οποίος προσπάθησε να τον αναγκάσει να λατρέψει τα είδωλα. Ο Αντίπας προσπάθησε να τους δώσει να καταλάβουν ότι η πίστη τους στα είδωλα ήταν μάταιη, ειδικά όταν δαιμόνια τρέπονταν σε φυγή από έναν απλό χριστιανό. Οργισμένοι, τον έριξαν σε ένα καυτό μπρούντζινο είδωλο βοδιού, όπου ο Αντίπας συνέχισε να προσεύχεται μέχρι που πέθανε.[2]

Συνεπώς ο Αντίπας συμβόλιζε εκείνους που εναντιώνονταν ενεργά στην είσοδο της ειδωλολατρίας στην Εκκλησία την εποχή της Περγάμου (από τον τέταρτο μέχρι τα μέσα του έκτου αιώνα). Εκείνη την εποχή ειδωλολάτρες κατέκλυζαν τη νεοσύστατη κρατική Εκκλησία, χωρίς όμως να έχουν απαρνηθεί τις ειδωλολατρικές τους συνήθειες. Με αφορμή την τίμηση των μαρτύρων της πίστης που είχαν χάσει τη ζωή τους εισέβαλε η λατρεία των αγίων στην Εκκλησία και έτσι καλύφθηκε η ανάγκη των απλών ανθρώπων για πιο ‘χειροπιαστούς’ θεούς.[3] Ειδικότερα, η λατρεία της παρθένου Μαρίας[4] γινόταν όλο και πιο δημοφιλής και οι θεολόγοι της εποχής προσπαθούσαν να ταιριάξουν τη λατρεία της Μαρίας με τον τίτλο της “Θεοτόκου” (μητέρα του Θεού) και τις υποθετικές και αναπόδεικτες δογματικές θεολογίες τους σχετικά με τη φύση του Χριστού.[5] Μέσα σ’ αυτή την πορεία προς την ειδωλολατρία ο Νεστόριος αποτέλεσε ένα εσφαλμένο αλλά εξέχον παράδειγμα αντίστασης στην ειδολωλατρεία, όπως και ο Αντίπας.

Τα θεολογικά θέματα εκείνης της εποχής καταπιάνονταν με την ανθρώπινη και τη θεϊκή φύση του Χριστού. Ο Νεστόριος αντιπροσώπευε τη σχολή της Αντιόχειας, που τόνιζε την ανθρώπινη φύση του Χριστού. Αντίθετα, η σχολή της Αλεξάνδρειας, εκπροσωπούμενη από τον Κύριλλο, τόνιζε τη Θεϊκή φύση Του. Όταν ο Νεστόριος έγινε Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης το 428 μ.Χ. συνέχισε την έριδα για τη φύση του Χριστού και έλαβε μέρος στις εκδηλώσεις φθόνου και ανταγωνισμού ανάμεσα στην Κωνσταντινούπολη και την Αλεξάνδρεια για εξουσία και διακρίσεις.[6]

Όλα αυτά θα έμεναν στη σφαίρα του θεολογικού και πολιτικού ανταγωνισμού, ωστόσο ο Νεστόριος έβλεπε στο δημοφιλή τίτλο “Θεοτόκος” την εισβολή της ειδωλολατρίας στην Εκκλησία. Ο βασικός του ισχυρισμός ήταν ο εξής: “Αν η Μαρία ονομαστεί Θεοτόκος, θα θεοποιηθεί”.[7] Η λατρεία όμως ενός θεοποιημένου ατόμου ήταν πολύ δημοφιλής και κάθε κατάκριση εξόργιζε τους πιστούς. “Όταν κήρυττε εναντίον του τίτλου (Θεοτόκος) ο Νεστόριος εναντιωνόταν στην ανερχόμενη θρησκευτική ευλάβεια και το σεβασμό προς την Παρθένο. Ο Κύριλλος βρήκε την ευκαιρία να ταπεινώσει τον αντίπαλό του και τη σχολή της Αντιόχειας με ένα κτύπημα.”[8] Έγινε σύγκληση της συνόδου και ο Νεστόριος καταδικάστηκε, εξορίστηκε και τελικά πέθανε στην εξορία. Η αντιπαράθεση για τη φύση του Χριστού συνεχίστηκε και τελικά οδήγησε στη διάσπαση της ανατολικής Εκκλησίας.[9] Ο τίτλος “Θεοτόκος” έγινε πιο δημοφιλής από ποτέ, όπως και η λατρεία της Μαρίας, των αγίων και των εικόνων.

Ο Νεστόριος ήταν γνωστός για τη λανθασμένη άποψή του σχετικά με τη φύση του Χριστού.[10] Η θαρραλέα όμως εναντίωση του Νεστόριου στην ειδωλολατρία είναι ένα παράδειγμα του πνεύματος του Αντίπα, ενός πνεύματος που αυξανόταν στους επόμενους αιώνες, μέχρι που έγινε ένα ισχυρό κίνημα την περίοδο της εικονομαχίας τον όγδοο και ένατο αιώνα.[11] Η Ορθόδοξη Εκκλησία είχε σχεδόν απελευθερωθεί από την ειδωλολατρία, αλλά τελικά, με την υποστήριξη της Ρωμαϊκής Εκκλησίας, οι ειδωλολάτρες επικράτησαν και το αντιστασιακό κίνημα καταπνίγηκε (βλ. κεφάλαιο 2:18-20, Αφήνεις την Ιεζάβελ).

Συνέχισε στη επόμενη παράγραφο: 2:14 Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΒΑΛΑΑΜ


[1] Ο Συμεών ο Μεταφραστής (900-984 μ.Χ.) ήταν ένας Βυζαντινός αγιογράφος και πολιτικός, ο οποίος κατάρτισε μια συλλογή 10 τόμων, το Μηνολόγιο. Εκεί διασώζονται οι παραδόσεις των αγίων της ανατολής των πρώτων αιώνων. Εκεί βρίσκεται και η ιστορία του Αντίπα, στου οποίου τη μνήμη είναι αφιερωμένη η 11η Απριλίου.

[2] Αναφορές στην ιστορία του Αντίπα μπορούν να βρεθούν σε αρκετές ιστοσελίδες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, όπως είναι η ιστοσελίδα της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αμερικής ή η ιστοσελίδα Comeandseeicons.com.

[3] Βλέπε The Catholic Encyclopedia, άρθρο “Devotion to the Blessed Virgin Mary” (στις 25 Ιουνίου, 2014).

[4] Παρόλο που οι Καθολικοί ισχυρίζονται ότι η παράδοση παραλείφθηκε από τους Αποστόλους χωρίς καμία παραποίηση, οι ίδιοι παραδέχονται ότι δεν είναι ακριβώς έτσι σε ότι αφορά στη λατρεία της παρθένου Μαρίας. “Η τίμηση της λατρευτής μας Κυρίας δεν περιλαμβάνεται, τουλάχιστον κατηγορηματικά, στην αρχική μορφή του Συμβόλου της Πίστης, οπότε ίσως δεν μας ξαφνιάζει το γεγονός ότι δεν υπάρχουν ξεκάθαρα στοιχεία του δόγματος της παρθένου Μαρίας στα πρώτα χριστιανικά χρόνια.” Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, άρθρο, “Devotion to the Blessed Virgin Mary”.

[5] Η βασική υπόθεση είναι ότι ο Χριστός έχει μία φύση, Θεϊκή και ανθρώπινη, όχι δύο φύσεις, μια Θεϊκή και μια ανθρώπινη. Αφού η φύση είναι αδιαίρετη, η Μαρία ήταν μητέρα της πλήρους φύσης, δηλαδή και της ανθρώπινης και της θεϊκής και κατά συνέπεια είναι η μητέρα της θεότητας.

[6] Wikipedia, “Nestorianism”, “Monophysitism”, “Nestorius”, Wikipedia, The Free Encyclopedia, (στις 25 Ιουνίου, 2014).

[7] Catholic encyclopedia, άρθρο “Νεστόριος”.

[8] Η ανατολική Εκκλησία διασπάστηκε στις Νεστοριανές εκκλησίες (που αποδέχονταν την ανθρώπινη φύση του Χριστού) στην Περσία και την Ινδία, στις μονοφυσιτικές εκκλησίες (που αποδέχονταν τη θεϊκή φύση) στη Συρία και στην Αίγυπτο και στην Ορθόδοξη Εκκλησία (η οποία υιοθέτησε τη ρωμαϊκή άποψη των δυο υποστάσεων στη σύνοδο της Χαλκηδόνας) με έδρα την Κωνσταντινούπολη.

[9] Ουσιαστικά όλοι οι υπεύθυνοι της Εκκλησίας προέβαιναν σε διάφορες εικασίες σχετικά με ένα θέμα (η φύση του Χριστού και του Θεού) που είναι ακατάληπτο στον άνθρωπο και θα έπρεπε να μείνει ως έχει. Η άποψη της σχολής της Αντιόχειας που εστίαζε στην ανθρώπινη φύση του Χριστού ήταν ακραία και ατελής. Ήταν όμως περισσότερο σε αρμονία με τις διδαχές της Αγίας Γραφής, από ότι η άποψη της σχολής της Αλεξάνδρειας η οποία υποτιμούσε την ανθρώπινη φύση: “και κάθε πνεύμα που δεν ομολογεί ότι ο Ιησούς Χριστός ήρθε με σάρκα, δεν προέρχεται από τον Θεό, κι αυτό είναι το πνεύμα του αντιχρίστου” (Α’ Ιωάννη 4:3).

[10] Wikipedia, “Byzantine Iconoclasm”, Wikipedia, The Free Encyclopedia, (στις 25 Ιουνίου, 2014).

[11] Στο τέλος ο Βαλαάμ δεν απόλαυσε τα κέρδη του – “Και εκτός εκείνων που θανατώθηκαν, θανάτωσαν και… τον Βαλαάμ, τον γιο του Βεώρ, τον θανάτωσαν με μάχαιρα.” (Αριθμοί 31:8)