Η ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Η Ήμερα του Εξιλασμού ήταν μια ημέρα κρίσης, στην οποία αποκαλυπτόταν η πραγματική πνευματική κατάσταση εκείνων που ήταν “γραμμένοι” ως λαός του Θεού[1] και εκείνη την ημέρα καθοριζόταν ο τελικός προορισμός τους. Διαδραματιζόταν επίσης μια συμβολική κρίση του Σατανά, του δημιουργού και υποκινητή της αμαρτίας, μέσω της ιεροτελεστίας του αποδιοπομπαίου τράγου .
Κάποιοι μελετητές επισημαίνουν ότι επειδή η λέξη ‘κρίση’ δεν συναντάται στην Αποκάλυψη στα κεφάλαια 4 και 5,[2] αυτά δεν αναφέρονται στην Ημέρα του Εξιλασμού, που ήταν η ημέρα της κρίσης.[3] Ωστόσο, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι ούτε στις περικοπές της Παλαιάς Διαθήκης που αναφέρονται στην Ημέρα του Εξιλασμού (Λευιτικό κεφάλαια 16 και 23) υπάρχει η λέξη ‘κρίση’, παρόλο που η έννοια της κρίσης είναι ξεκάθαρη. Στα κεφάλαια 4 και 5 εκτός από την ανοιγμένη θύρα στον ουρανό υπάρχουν και άλλες πειστικές ενδείξεις ότι τα γεγονότα που περιγράφονται εκεί αναφέρονται στην ουράνια Ημέρα του Εξιλασμού και την κρίση που θα λάβει χώρα εκείνη την ημέρα.
Είναι πολύ σημαντικό να εμπεδώσουμε τα γεγονότα των κεφαλαίων 4 και 5. Μία εσφαλμένη ερμηνεία τους, οδηγεί σε λανθασμένα συμπεράσματα για ολόκληρη την πρώτη ενότητα του βιβλίου της Αποκάλυψης. Πολλοί θεολόγοι θεωρούν ότι τα συγκεκριμένα κεφάλαια απλώς περιγράφουν τον ουρανό. Άλλοι τοποθετούν τα γεγονότα των κεφαλαίων στον 1ο αιώνα μ.Χ. και απεικονίζουν τον Χριστό να αναλαμβάνει τα ιερατικά Του καθήκοντα. Με αυτή την ερμηνεία οι επτά σφραγίδες και οι επτά σάλπιγγες που ακολουθούν θα είχαν απλώς μια ενδιαφέρουσα ιστορική εφαρμογή· που δεν θα ήταν όμως συνυφασμένη με την ανθρωπότητα. Αλλά, αν αυτά τα κεφάλαια αποτελούν το πρώτο στάδιο μίας κρίσης που κλιμακώνεται στο υπόλοιπο μέρος του βιβλίου της Αποκάλυψης και ολοκληρώνεται με την οριστική εξάλειψη της αμαρτίας, τότε τα κεφάλαια 4 και 5 είναι ζωτικής σημασίας για να μπορέσουμε να μάθουμε τι εκτυλίσσεται αυτή τη στιγμή στη σφαίρα του αόρατου πνευματικού κόσμου. (βλ. Παράρτημα 2 για επιπλέον λεπτομέρειες).
Πρωτίστως, το θέμα της κρίσης στα κεφάλαια 4-7 παρουσιάζεται στο αντίστοιχο τμήμα του χιαστού ρητορικού σχήματος (βλ. Κεφάλαιο 1: Το Χιαστό Ρητορικό Σχήμα). Το Χιαστό ρητορικό σχήμα στην Αποκάλυψη αποτελείται από ενότητες που η θεματολογία τους αντικατοπτρίζεται η μία στην άλλη. Για παράδειγμα η περικοπή που αναφέρεται στην εκκλησία στη γη, αντικατοπτρίζεται στην περικοπή που αναφέρεται στην εκκλησία στον ουρανό και η περικοπή που αναφέρεται στις πληγές των επτά σαλπίγγων αντικατοπτρίζεται στην περικοπή των πληγών των επτά φιαλών. Η ενότητα που περιλαμβάνει τα κεφάλαια 4-7 (διερευνητική κρίση) αντικατοπτρίζεται στην Αποκάλυψη 19:1-20:15, που αναφέρεται στην εκτελεστική κρίση όπου εφαρμόζονται οι αποφάσεις υπέρ των πιστών και κατά των ασεβών.[4] Οι αποφάσεις όμως που εφαρμόζονται στην εκτελεστική κρίση, έχουν ήδη καθοριστεί πριν τη δεύτερη έλευση του Χριστού.[5] Αυτή η διαδικασία που λαμβάνει χώρα πριν την επιστροφή του Χριστού ονομάζεται διερευνητική κρίση. Θα θεωρούσαμε λοιπόν ότι στο χιαστό ρητορικό σχήμα, η ενότητα που αφορά στη διερευνητική κρίση θα αντικατοπτρίζεται στην ενότητα που αναφέρεται στην εκτελεστική κρίση, που σημαίνει ότι τα κεφάλαια 4-7 εξετάζουν το θέμα της διερευνητικής κρίσης που εκτυλίσσεται την Ημέρα του Εξιλασμού.
Επιπλέον, το πρώτο πράγμα που άκουσε ο Ιωάννης στον ουρανό, ήταν μία “φωνή...σαν σάλπιγγα” (Αποκάλυψη 4:1). Η ημέρα αλαλαγμού των σαλπίγγων εξήγγειλε την έναρξη της Ημέρας του Εξιλασμού.[6]
Το δεύτερο πράγμα που είδε ο Ιωάννης (μετά την ανοιγμένη θύρα) ήταν ένας θρόνος (εδ. 2). Αργότερα είδε και άλλους θρόνους όπου κάθονταν 24 πρεσβύτεροι. Από τις 35 φορές που γίνεται αναφορά σε θρόνους στην Αποκάλυψη, οι 19 βρίσκονται στα κεφάλαια 4 και 5. Ο ψαλμωδός μας λέει: “Κάθισες σε θρόνο κρίνοντας με δικαιοσύνη... ετοίμασε τον θρόνο του για κρίση. Και αυτός θα κρίνει την οικουμένη με δικαιοσύνη· θα κρίνει τους λαούς με ευθύτητα” (Ψαλμοί 9:4,7,8). Αρκετές περικοπές αποσαφηνίζουν το γεγονός ότι αυτός ο θρόνος αφορά στην κρίση. [7]
Στο Δανιήλ έβδομο κεφάλαιο, ο προφήτης “θωρούσε, μέχρις ότου τέθηκαν οι θρόνοι... το κριτήριο κάθισε, και τα βιβλία ανοίχτηκαν” (Δανιήλ 7:9,10).[8] Σε αυτή την εξιστόρηση της κρίσης, ο Δανιήλ παρατηρεί αγγέλους: “Χίλιες χιλιάδες τον υπηρετούσαν και χίλιες μυριάδες παραστέκονταν μπροστά του” (Δανιήλ 7:10). Ο ίδιος αριθμός αγγέλων αναφέρεται στην περιγραφή της κρίσης στην Αποκάλυψη 4-7: “Και είδα, και άκουσα μια φωνή από πολλούς αγγέλους, ολόγυρα από τον θρόνο...και ο αριθμός τους ήταν μυριάδες μυριάδων, και χιλιάδες χιλιάδων” (Αποκάλυψη 5:11).
Η κρίση στον ουρανό όπως περιγράφεται στον Δανιήλ 7 κορυφώνεται με το άνοιγμα των βιβλίων - “Το κριτήριο κάθισε, και τα βιβλία ανοίχτηκαν” (Δανιήλ 7:10). Το κεντρικό θέμα των κεφαλαίων 4-7 της Αποκάλυψης αφορά επίσης στο άνοιγμα ενός βιβλίου (στο πέμπτο κεφάλαιο το βιβλίο ορίζεται ως “το βιβλίο της ζωής του Αρνίου”). Στην Αποκάλυψη 20:12 παρατηρούμε ότι το βιβλίο της ζωής ανοίγεται στην κρίση, μαζί με άλλα βιβλία - “Ανοίχθηκαν τα βιβλία· και ανοίχθηκε ένα άλλο βιβλίο, που είναι της ζωής· και κρίθηκαν οι νεκροί από τα γραμμένα μέσα στα βιβλία, σύμφωνα με τα έργα τους.”[9]
Εκτός από τη σαφή σχέση αυτής της περικοπής με το Δανιήλ 7, βλέπουμε ότι υπάρχει μια εξίσου στενή σχέση με το κεφάλαιο 14 της Αποκάλυψης που είναι σαφές ότι αναφέρεται στη διερευνητική κρίση. Το βασικό εδάφιο βρίσκεται στην Αποκάλυψη 14:7: “Φοβηθείτε τον Θεό, και δώστε δόξα σ’ αυτόν, επειδή ήρθε η ώρα της κρίσης Του”. Ο συσχετισμός μεταξύ των δυο περικοπών είναι ξεκάθαρος:
| Αποκάλυψη κεφάλαια 4,5 | Αποκάλυψη κεφάλαιο 14 |
|---|---|
| “Ένα Αρνίο να στέκεται ως σφαγμένο… άξιο είναι το Αρνίο” (5:6,12) | “Ένα Αρνίο στεκόταν επάνω στο βουνό Σιών” (14:1) |
| “Μπροστά από τον θρόνο” (4:6) | “Μπροστά στον θρόνο” (14:3) |
| “Είδα καθισμένους τους 24 πρεσβύτερους...τα τέσσερα ζώα” (4:4,6) | “Τα τέσσερα ζώα και τους πρεσβύτερους” (14:3) |
| “Έχοντας κάθε ένας κιθάρες… και ψάλλουν μια καινούργια ωδή” (5:8,9) | “Άκουσα μια φωνή από κιθαρωδούς που έπαιζαν με τις κιθάρες τους… και έψαλλαν σαν μια καινούργια ωδή” (14:2,3) |
| “Να πάρεις τη δόξα...επειδή, εσύ έκτισες τα πάντα” (4:11) | “Δώστε δόξα σ’ αυτόν... ο οποίος δημιούργησε τον ουρανό και τη γη“ (14:7) |
| “από κάθε φυλή και γλώσσα και λαό και έθνος…” (5:9) | “σε κάθε έθνος και φυλή και γλώσσα και λαό” (14:6) |
Ο σαφέστατος συσχετισμός υποδηλώνει ότι τα κεφάλαια 4 και 5 είναι στενά συνυφασμένα με το κεντρικό θέμα του κεφαλαίου 14 – “η ώρα της κρίσης” (Αποκάλυψη 14:7).
Ένας άλλος περίοπτος συμβολισμός των κεφαλαίων 4 και 5 είναι τα μάτια: Το Αρνίο έχει επτά μάτια (5:6) και τα “τέσσερα ζώα” που βρίσκονται “ολόγυρα από τον θρόνο” είναι “γεμάτα με μάτια, από μπροστά και από πίσω... και από μέσα ήσαν γεμάτα με μάτια” (4:6,8). Τα μάτια συμβολίζουν την κρίση του Θεού όπου διακρίνονται οι δίκαιοι από τους ασεβείς: “Βασιλιάς που κάθεται επάνω σε θρόνο κρίσης, διασκεδάζει κάθε κακό με τα μάτια του” (Παροιμίες 20:8).[10]
“Τα Τέσσερα ζώα” που είδε ο Ιωάννης αποτελούν μια σαφή ένδειξη ότι αυτό το κεφάλαιο αναφέρεται στη διερευνητική κρίση. Ο συμβολισμός των ζώων θα αποσαφηνιστεί στο κεφάλαιο παρακάτω, αλλά εν συντομία, αυτά τα ζώα είναι ακριβώς τα ίδια με εκείνα που αναφέρονται στον Ιεζεκιήλ κεφάλαια 1-11 και δίνουν μια ξεκάθαρη εικόνα της διερευνητικής κρίσης για το λαό του Θεού.[11]
Καθώς η εξιστόρηση συνεχίζεται στο πέμπτο κεφάλαιο, βλέπουμε “το Αρνίο” να παίρνει “το (κατασφραγισμένο) βιβλίο από το δεξί χέρι εκείνου που κάθεται επάνω στον θρόνο” (Αποκάλυψη 5:7). Αυτό μας θυμίζει το εδάφιο Ψαλμοί 110:5: “Ο Κύριος, που είναι από τα δεξιά σου, θα συντρίψει βασιλιάδες την ημέρα της οργής Του. Θα κρίνει μέσα στα έθνη”. Επίσης, ένας από τους τίτλους του Αρνίου είναι “η ρίζα του Δαβίδ” (Αποκάλυψη 5:5), μια ξεκάθαρη αναφορά στον Ησαΐα 11:1-5, που κάνει λόγο ότι η ρίζα του Δαβίδ “Δεν θα κρίνει σύμφωνα με τη θεωρία των ματιών του… αλλά θα κρίνει τους φτωχούς με δικαιοσύνη, και θα υπερασπίζεται τους ταπεινούς της γης με ευθύτητα· και θα πατάξει τη γη με τη ράβδο του στόματός του”. Τέλος ο Ιερεμίας προσθέτει ότι: “(Εγώ ο Θεός) θα κάνω να αναβλαστήσει στον Δαβίδ βλαστός δικαιοσύνης, και θα εκτελέσει κρίση και δικαιοσύνη στη γη.” (Ιερεμίας 33:15-17, 23:5).
Συνοψίζοντας, η ορολογία, οι συμβολισμοί και οι γραφικοί συσχετισμοί δεικνύουν ότι τα γεγονότα των κεφαλαίων Αποκάλυψη 4-7 αφορούν στη διερευνητική κρίση που εκτυλίσσεται στον ουρανό πριν τη δεύτερη έλευση του Χριστού. Αυτό ακριβώς αναπαριστούσε η Ημέρα του Εξιλασμού στο επίγειο αγιαστήριο όπως περιγράφεται στο Λευιτικό 16.
Συνέχισε στη επόμενη παράγραφο: 4:2-4 ΜΠΡΟΣΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΡΟΝΟ
[1] Στο πέμπτο κεφάλαιο υπάρχει εκτενή αναφορά σχετικά με τη σημασία του να είναι κάποιος “γραμμένος”, στο βιβλίο με τις επτά σφραγίδες.
[2] Και οι 13 περιπτώσεις, στις οποίες γίνεται χρήση των λέξεων “κρίση” ή “κρίνω” στην Αποκάλυψη, βρίσκονται είτε στη δεύτερη ενότητα του χιαστού ρητορικού σχήματος (από το κεφάλαιο 14 και μετά) είτε αναφέρονται σε γεγονότα που θα συμβούν εκείνη τη στιγμή (Αποκάλυψη 6:10, 11:18). Οι λέξεις χρησιμοποιούνται σε σχέση με την απόδοση ανταμοιβής ή τιμωρίας και όχι με τη διερευνητική φάση της κρίσης. Οι δυο περιπτώσεις στις οποίες η λέξη “κρίση” σχετίζεται με τη διερευνητική κρίση (Αποκάλυψη 14:7, 20:11-15), συναντώνται όταν γίνεται αναφορά στην εκτελεστική κρίση (Αποκάλυψη 14:17-20, 20:11-15).
[3] Κάποιοι μελετητές θεωρούν ότι αυτή η σκηνή απεικονίζει την ανάληψη των ιερατικών καθηκόντων του Χριστού μετά την ανάσταση και την ανάληψή Του. Ωστόσο, υπάρχουν ελάχιστοι ίσως και καθόλου παραλληλισμοί μεταξύ των αλληγοριών στην Αποκάλυψη κεφάλαια 4,5, με περικοπές στην Παλαιά Διαθήκη που περιγράφουν την ανάληψη των καθηκόντων του αρχιερέα (Έξοδος 29, 40, Λευιτικόν 9, Α’ Βασιλέων 8, Α’ Χρονικών 16,17, Β’ Χρονικών 5, 29, Έσδρα 6), ενώ υπάρχουν αρκετοί παραλληλισμοί με εκείνες που περιγράφουν την Ημέρα του Εξιλασμού. Κάποιοι μελετητές υποστηρίζουν ότι αυτές οι περικοπές αναφέρονται στην ενθρόνιση του Χριστού για την ανάληψη της βασιλείας Του (βλ. για παράδειγμα Revelation of Jesus Christ, Ranko Stefanovic, Andrews University Press). Αυτή η θεωρία αναλύεται στο Παράρτημα 2.
[4] Όταν επιστρέψει ο Χριστός, οι πιστοί που θα ζουν θα αρπαχθούν για να βρεθούν κοντά Του (Α’ Θεσσαλονικείς 4:13-17), ενώ οι ασεβείς θα σφαγιαστούν και θα φαγωθούν από τα πουλιά (Αποκάλυψη 19:21). Οι δίκαιοι που έχουν πεθάνει θα αναστηθούν και θα “βασιλεύσουν μαζί με τον Χριστό για 1000 χρόνια” (Αποκάλυψη 20:4). Αλλά οι ασεβείς που έχουν πεθάνει δεν θα αναστηθούν, “μέχρις ότου συμπληρωθούν τα 1000 χρόνια” και τότε θα αντιμετωπίσουν την κρίση του μεγάλου λευκού θρόνου (Αποκάλυψη 20:5-15).
[5] “Και δέστε, έρχομαι γρήγορα· και ο μισθός μου είναι μαζί μου, για να αποδώσω σε κάθε έναν, όπως θα είναι το έργο του” (Αποκάλυψη 22:12).
[6] Η σάλπιγγα χρησιμοποιούνταν, για να επισημάνει στο λαό κάποιον κίνδυνο, την αμαρτία τους, το καθήκον τους ή την ανταμοιβή τους. Μια φορά το χρόνο ήταν η γιορτή των σαλπίγγων: “Και στον έβδομο μήνα, την πρώτη του μήνα, θα έχετε άγια σύναξη· δεν θα κάνετε κανένα έργο δουλευτικό· αυτή είναι σε σας ημέρα αλαλαγμού σαλπίγγων” (Αριθμοί 29:1). Αυτή η γιορτή γινόταν 10 μέρες πριν την Ημέρα του Εξιλασμού (εδ. 7) και υπενθύμιζε στο λαό ότι εκείνη η ιερή μέρα πλησίαζε.
[7] Συχνά ο θρόνος συμβολίζει την κρίση, για παράδειγμα, Ψαλμοί 11:4-6, 97:2,3, Παροιμίες 20:8, Ησαΐας 16:5, Ματθαίον 25:31-46, Α΄ Βασιλέων 7:7, 10:9.
[8] Ο Δανιήλ είδε τους θρόνους να “τίθενται”, ενώ ο Ιωάννης βλέπει την αίθουσα του δικαστηρίου να είναι ήδη έτοιμη (Αποκάλυψη 4:3,4). Ολόγυρα στο θρόνο υπήρχαν μάρτυρες, άγγελοι καταμετρημένοι σε “μυριάδες, μυριάδων και χιλιάδες, χιλιάδων” και στις δύο σκηνές (Αποκάλυψη 5:11, Δανιήλ 7:10). Στο Δανιήλ 7 η κρίση λαμβάνει χώρα πριν τη Δεύτερη Παρουσία του Χριστού, καθώς οι εχθρικές δυνάμεις συνεχίζουν να μάχονται ενάντια στο λαό του Θεού.
[9] Αυτή η σκηνή που εκτυλίσσεται μετά τα χίλια χρόνια, διαφέρει από εκείνη στα κεφάλαια 4-7, που είναι η κρίση εκείνων που είναι γραμμένοι “στο βιβλίο της ζωής του Αρνίου” (Αποκάλυψη 21:27). Αυτή η κρίση που γίνεται αργότερα, αφορά εκείνους που “τα ονόματα τους δεν γράφτηκαν στο βιβλίο της ζωής του Αρνίου” (Αποκάλυψη 13:8).
[10] “Ο Κύριος βρίσκεται μέσα στον άγιο ναό του· ο Κύριος έχει τον θρόνο του στον ουρανό. Τα μάτια του βλέπουν, τα βλέφαρά του εξετάζουν τους γιους των ανθρώπων… Επειδή ο Κύριος είναι δίκαιος, αγαπάει δικαιοσύνη· το πρόσωπό του παρατηρεί ευθύτητα” (Ψαλμοί 11:4-7). Αυτή η περικοπή που περιγράφει την κρίση περιέχει τρία από τα σύμβολα της Αποκάλυψης 4: Το ναό, το θρόνο στον ουρανό και τα μάτια και αφορά στη διάκριση των δικαίων από τους ασεβείς, το ίδιο ακριβώς θέμα της Αποκάλυψης 4-7. Βλ. επίσης Β΄ Σαμουήλ 22:28, Ψαλμοί 33:13, Παροιμίες 5:21, 15:3, Α΄ Βασιλέων 14:22, 15:11 Β΄ Χρονικών 12:7, Ησαΐας 59:15, Ιεζεκιήλ 8:12, 9:9.
[11] Ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των κεφαλαίων είναι το εξής: “Γιε ανθρώπου, βλέπεις εσύ τι κάνουν αυτοί;... Όμως, στρέψε ακόμα, θα δεις μεγαλύτερα βδελύγματα... Μπες μέσα, και δες τα πονηρά βδελύγματα, που αυτοί κάνουν εδώ... είδες τι κάνουν μέσα στο σκοτάδι οι πρεσβύτεροι του οίκου Ισραήλ;... Είπαν: ο Κύριος δεν μας βλέπει... Εγώ, λοιπόν, θα φερθώ με οργή· το μάτι μου δεν θα λυπηθεί ούτε θα ελεήσει... Πέρασε μέσα από την πόλη, μέσα από την Ιερουσαλήμ, και κάνε ένα σημάδι επάνω στα μέτωπα των ανδρών, αυτών που στενάζουν και βοούν για όλα τα βδελύγματα που γίνονται ανάμεσά της... μη λυπηθείτε και μην ελεήσετε· γέροντες, νέους, και παρθένες, και νήπια, και γυναίκες, φονεύστε μέχρι εξάλειψης· σε όποιον άνθρωπο, όμως, επάνω στον οποίο είναι το σημάδι, μη πλησιάσετε· και αρχίστε από το θυσιαστήριό μου.” “Θα σε κρίνω σύμφωνα με τους δρόμους σου, και θα ανταποδώσω επάνω σου όλα τα βδελύγματά σου” (Ιεζεκιήλ 8:5-9:6, 7:8).